หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
จอมโกงจอมภูโดยอินทรี ดำ ตอน 3 รับมอบงานอย่างนี้ ผูกคอตายดีกว่า
มณีนั่งดูแผนงานตามงบประมาณ ปี พ.ศ.2522 แล้วก็เรียกหัวหน้าคนงานมาประชุมทุกคน ศรีวรรณ ลุงชุ่ม วิเชียร เจตน์
“ปีนี้ หน่วยได้งบประมาณปลูกป่าปรับปรุงต้นน้ำ 1,000 ไร่ หัวหน้าทุกคนคิดว่าปีนี้จะปลูกตรงไหนดี?” มณีถามความเห็น
“ผมว่าอยากให้ปลูกต่อจากปีที่แล้วเลยห้วยโป่งขึ้นไป จะได้บำรุงสวนเดิมไปด้วยใกล้ๆ กัน” ลุงชุ่มเสนอ มณีพยักหน้ารับรู้
“คนอื่นๆ ว่าไงครับ?”
“ผมอยากจะให้ปลูกที่บริเวณห้วยสามสบใต้ครับ เพราะว่าใกล้หน่วยงานและไม่มีชุมชนใดๆ แต่มีชาวบ้านศรีบุญเรือง บ้านหนองห้า บ้านขัวก้อมมาทำไร่กันอยู่ครับ” ศรีวรรณเสนอ มณีพยักหน้ารับรู้อีกเช่นกัน
“คนอื่นๆ ว่ายังไง วิเชียร เจตน์ “ มณีขอความเห็น
“ผมว่าอย่างลุงชุ่มว่าก็ดี แต่งานจะยากหน่อยเพราะว่าที่ปลูกใหม่อยู่ข้างในขุนห้วยโป่ง ต้องหาบกล้าไม้ข้ามสวนเดิมปี พ.ศ.2521 งานจะช้าครับ น่าจะที่ห้วยสามสบใต้ใกล้กว่าครับ” วิเชียรให้ความคิดเห็น มณีถามต่อแต่ได้คำตอบจากเจตน์ว่า
“ห้วยสามสบใต้แหละครับใกล้ดี บำรุงสวนเดิมก็แยกคนไปทำงานได้ครับ”
“ปีงบประมาณ 2522 ตกลงปลูกที่ปากแม่น้ำแหงตรงห้วยสามสบใต้ตามที่เสนอ วันนี้ หลังงานเสร็จเราจะไปสำรวจด้วยกัน ตามแผนที่แล้ว เป็นพื้นที่รอบปากห้วยสามสบที่ไหลลงสู่แม่น้ำแหง ซึ่งเป็นแม่น้ำสาขาแม่น้ำน่าน ก็ดีนะ ปิดเกมเสียก่อนที่จะถูกชาวไร่ยึดถือครอบครองไว้นานกว่านี้” มณีสรุป
หลังจากการไปสำรวจพื้นที่ แผนงานปลูกป่าปรับปรุงต้นน้ำที่ห้วยสามสบใต้ถูกกำหนด การคัดเลือกพันธุ์ไม้ที่จะปลูกกำหนดว่า จะเพาะกล้าไม้กระถินยักษ์ ไม้ซ้อ ไม้ประดู่ วิเชียรรื้อหลังคาเรือนเพาะชำออกตากแดด ฆ่าเชื้อโรคที่อาจหมักหมม ขึ้นแปลงเตรียมกรอกดินใส่ถุง และกระบะเพาะเมล็ด ทุกอย่างเป็นไปตามรูปแบบงานที่เคยชิน ทุกคนรู้หน้าที่ แต่เมล็ดพันธุ์รอฤดูกาลเมล็ดแก่
งานหลักที่ทำช่วงต้นปีงบประมาณ ตุลาคม พฤศจิกายน ธันวาคม จึงเป็นงานดายวัชพืชสวนเดิมบางส่วน และทำแนวกันไฟสวนเดิมที่อายุไม่เกิน 5 ปี แนวกันไฟรอบสวนป่าแต่ละแปลงกว้าง 8 เมตร ทางตรวจการณ์ผ่าแต่ละแปลงเป็นบล็อคๆ เผื่อเกิดไฟป่าจะได้ป้องกันได้ทีละส่วน อุปกรณ์ดับไฟป่าเตรียมขึ้นชั้นไว้ภายในสำนักงาน
และย่างเข้าเดือนธันวาคม เริ่มต้นงานแผ้วถางป่าแปลงปลูกป่าใหม่ที่ห้วยสามสบใต้ ในพื้นที่เหล่านั้นบางส่วนเป็นไร่เก่าผ่านการปลูกข้าวโพดมาหมาดๆ บางแปลงเป็นป่าไผ่ไร่ที่ปล่อยทิ้งไว้กว่า 2 ปี การแผ้วถางไม้ไผ่ค่อนข้างยาก และต้องตากแดดไว้จนแห้งจึงจะเผาเก็บริบได้หมดในคราวเดียว
เช้าวันหนึ่ง มณีนั่งอยู่ที่ทำการ ศรีวรรณกำลังรายงานความคืบหน้างานที่หน้างานให้ทราบ พร้อมกับแจ้งว่า มีชาวไร่บ้านศรีบุญเรืองไม่ค่อยพอใจนัก แต่ยังไม่ทันได้สรุปงานจนเสร็จก็เกิดมีคณะรถยนต์วิ่งตามกันเข้าหน้าหน่วยเป็นขบวน รถจอดที่หน้าที่ทำการรวมแล้ว 4 คัน
มณีรีบลุกไปต้อนรับเพราะว่าตราข้างรถยนต์เป็นตรากรมป่าไม้ ยังไงเสียก็ต้องเป็นใครสักคณะที่มาจากหน่วยงานป่าไม้ ประชา กระโดดลงมาก่อนพร้อมกับชายวัยกลางคน รูปร่างสันทัด ผิวสองสี ใส่แว่นตาหนาเตอะ รูปหน้ามน จมูกสิงห์โต คิ้วเรียวยาว ใบหน้าเปื้อนยิ้มกว้าง เสียงหัวเราะร่วนแบบคนอารมณ์ดี
“มณี ท่านป่าไม้เขตแพร่ คนใหม่ ท่านอุกฤต มหากาฬ และนี่ก็บรรดาพี่ๆ ที่ป่าไม้เขต รุ่นพี่เราทั้งนั้น”
มณีสวัสดีด้วยความนอบน้อม แล้วเชิญคณะเข้าที่ทำการ ทุกคนลงนั่งที่โต๊ะรับแขก
“ผมไปตรวจงานของป่าไม้เขตที่นาหมื่น-นาน้อย ผ่านมาเห็นว่าเป็นหน่วยงานต้นน้ำก็เลยแวะเข้ามา อยากรู้ทุกอย่างในพื้นที่ คุณมณี รายงานสรุปให้ฟังด้วยแล้วกันนะครับ”
ท่านป่าไม้เขตแพร่พูด
“ท่านป่าไม้เขตแพร่ และคณะทุกท่านครับ ขอบคุณที่กรุณาแวะเยี่ยมเยียน ผมเพิ่งย้ายมารับงานเมื่อตุลาคมนี้เอง ผมขอสรุปงานดังนี้ครับ ปีงบประมาณ 2522 ได้งบปลูกป่าใหม่ 1,000 ไร่ งบบำรุงรักษาสวนเดิม อายุไม่เกิน 5 ปี 2,800 ไร่ อายุเกิน 5 ปีอีก 1,900 ไร่ ส่วนนี้ไม่มีงบบำรุงแต่อย่างใด สวนป่าปีต่างๆ ดังที่เห็นบนแผนที่ที่แสดงนี่แหละครับ “ มณีสรุป
“ตามสองข้างทางที่คุณสรุป ผมผ่านมาทั้งขาไปและขากลับ ไม่ค่อยเห็นต้นไม้เลยนะ” ท่านป่าไม้เขตพูดขึ้น มณีหน้าจืดสนิท
“หรือว่าเป็นไม้กระยาเลยก็เลยมองไม่เห็นใบโตๆ เหมือนป่าไม้สัก” รุ่นพี่คนหนึ่งเสริมเพื่อแก้สถานการณ์
“ใช่ครับท่าน แต่ผมยอมรับว่า เมื่อผมรับมอบงานรับตามตัวหนังสือ เมื่อมาสำรวจทีหลัง พบว่า ที่ปลูกป่ากันมาทั้งหมด มีที่เห็นเป็นสวนป่าจริงจังก็เท่าที่เห็นนี่แหละครับ สัก 200 ไร่เห็นจะได้ นอกจากนั้นไปตรวจติดตามเวลาที่ดายวัชพืช ส่วนใหญ่ไม่ตายแต่ไม่โตครับท่าน”
มณีรายงานตามจริงด้วยความสัตย์จริง สีหน้าบ่งบอกความรู้สึกได้มากกว่าคำพูด ท่านป่าไม้เขตแพร่มองหน้ามณีด้วยสายตาเอ็นดู แล้วท่านก็พูดขึ้นว่า
“รับมอบงานอย่างนี้ ผูกคอตายดีกว่า” แล้วก็หัวเราะด้วยท่าทีอารมณ์ดี ทั้งคณะก็เลยหัวเราะกันครืน
“ท่านครับ ผมรับมาแล้วยังไงผมก็จะแก้ไข ปลูกใหม่หมดครับ” มณีตกบันไดพลอยโจนตอบแก้ขวยเหมือนจะแก้ตัวกรายๆ
“แล้วจะเอาเงินที่ไหนไปทำ เงินบำรุงสวนเดิมที่มีอยู่จะพอหรือ?” ท่านป่าไม้เขตแพร่ทักขึ้นอีก
“คงจะใช้เงินงบปลูกป่าใหม่ที่เหลือจ่ายเสริมนะครับ เพราะว่างบใหม่ยังไงก็ต้องมีเหลือบ้าง” มณีตอบโดยเริ่มรู้สึกเหมือนกันว่า นั่นคือพันธะสัญญาที่พูดออกไปแล้ว เหมือนจะต้องทำตามที่พูดให้ได้
แล้วคณะก็เดินทางต่อไปยังหน่วยป้องกันรักษาป่าในเมืองน่าน มณีขับรถตามไปตามคำเชิญชวนให้ไปสังสรรค์กับป่าไม้ที่รออยู่จะได้ไม่โดดเดี่ยว ระหว่างที่ขับรถไปคนเดียว มณีอดรำพึงในใจไม่ได้
“หมดกันคราวนี้ ถ้าต้องทำตามที่พูดไปกับท่านซึ่งเป็นเพื่อนกับหัวหน้าฝ่ายและหัวหน้ากองอนุรักษ์ต้นน้ำด้วย เฮ้อ ! “
มณีไปถึงงานเลี้ยงที่หน่วยป้องกันรักษาป่าแช่แห้งด้วยความเครียดระดับหนึ่ง แต่เมื่อได้พบว่ามีหน่วยงานต่างๆ แห่มารอรับท่านป่าไม้เขตแพร่หลายสิบคน ในจำนวนนั้นมีเพื่อนๆ ร่วมรุ่นของมณีหลายคน ซึ่งไม่ได้พบกันนาน ก็อดจะคุยโม้กันไม่ได้ ตามประสาเพื่อนเก่า สนุกกันจนมณีลืมเครียดไปพักหนึ่ง
ท่านป่าไม้เขตแพร่เดินมาตบไหล่มณี แล้วยืนหัวเราะหึๆ ทุกคนในโต๊ะนั่งหัวเราะตามไปด้วย
“นี่ เพื่อนคุณมาอยู่ใหม่ ผมแวะไปเยี่ยม ผมเลยแซวว่ารับมอบงานอย่างนี้ ผูกคอตายดีกว่า” พูดพลางท่านก็หัวเราะขึ้น ทุกคนหัวเราะตาม มณีหันกลับไป
“รับแล้ว ยังไงก็ต้องรับผิดชอบครับ แก้ใหม่”
“หัวหน้าใหม่ก็อย่างนี้แหละครับ ไก่อ่อนสอนขัน” ประชากล่าวถล่มต่อ ทุกคนหัวเราะ มณีหน้าแหย
“แต่ไอ้ณีมันแก้แน่ มันคนจริงนะ พูดคำไหนก็คำนั้นครับท่าน”
สนิทเพื่อนร่วมรุ่นช่วยเสริม ท่านป่าไม้เขตแพร่หัวเราะตามสไตล์แล้วเดินไปทักทายโต๊ะอื่นๆ งานเลี้ยงย่อมมีวันเลิกรา คืนนั้นหลังจากออกจากงาน มณีและเพื่อนก็ไปรวมตัวกันต่อที่คาเฟ่ ความหนุ่ม ความเหงา ความคล่องตัวที่เมียไม่ได้มาคุม ทุกคนระเริงไปกับราตรีที่ยังเยาว์นัก แสงสียามค่ำคืนช่างชวนให้หลงใหล และเมื่อทุกอย่างเข้าที่ แม้ไม่เมาเหล้าแต่เราก็เมาใจได้ง่ายๆ คืนนั้นมณีนอนในโรงแรมเหมือนเพื่อนๆ “กกอีหนู”
เช้าตรู่ มณีเดินทางกลับหน่วยทันที พอขับรถผ่านเข้าเขตหน่วยงานตนเองก็เริ่มเครียด ใบหน้ามณียุ่งมากขึ้นๆ เมื่อนึกถึงว่า ถ้าต้องผันงบปลูกป่าใหม่ไปซ่อมงานเก่าที่รับมอบมา ไอ้ที่คาดว่าจะโกงกินได้เดือนละเท่านั้นเท่านี้ ความหวังชักริบหรี่
พอเลี้ยวรถเข้าหน่วยก็ยังทันเวลาสั่งงานตอนเช้า มณีดื่มกาแฟพลางก็มองดูการขานชื่อคนงานพลาง ในสมองมึนตื้อ สับสน ในที่สุดมณีตามไปดูงานในป่า เที่ยวดึกนอนดึกตื่นเช้าแล้วออกเดินทางเข้าป่าต่อ เป็นเรื่องที่เหนื่อย แต่ด้วยแรงขับดันบางอย่าง มณีมุมานะที่จะทำให้ได้ ใช่! รับงานที่ไม่มีผลงานอยู่เลย ผูกคอตายดีกว่าจริงๆ มณีเดินตีคู่ไปกับศรีวรรณบนยอดดอย
“ศรีวรรณ เอาป้ายที่เขียนว่า “เปิดพื้นที่ปลูกป่าใหม่ 1,000 ไร่ ห้วยสามสบใต้ ชาวไร่คนใดต้องการที่จะปลูกพืชไร่ในสวนป่า ติดต่อที่หน่วยฯห้วยสามสบ ด่วน ไม่เกิน 31 ธค 2521” ศรีวรรณงง มณีจึงเล่าต่อว่า
“มีชาวไร่เดิมที่ทำกินอยู่ เขาคงอยากเข้ามาทำกินอีก พอเราปลูกป่าเขานึกว่าจะปลูกพืชไร่ไม่ได้ จะได้เข้าใจเสียใหม่ ถ้าเจอชาวไร่ก็ช่วยกันประชาสัมพันธ์หน่อยนะ ในการปลูกป่าแล้วให้ชาวไร่ปลูกพืชไร่ ต้นไม้จะรอดตายสูงกว่าปกติ เติบโตดีกว่าด้วย”
รุ่งขึ้นศรีวรรณขนย้ายป้ายไปปักที่ปากทางเข้าห้วยสามสบใต้ คนงานผ่านไปมาก็อ่านกันเล่นๆ แล้วหัวเราะ ไม่เคยมีใครทำอย่างนี้ หัวหน้าคนนี้มาแปลก หลังเลิกงานถางป่าคนงานมองหาป้ายไม่เจอ มีเสียงหัวเราะกันสนุก ศรีวรรณเดินเข้าไปดูริมห้วยสามสบ พบว่าป้ายถูกถอนไปทิ้งในห้วย ดีที่ว่าน้ำในห้วยไหลอ่อนๆ ก็เลยคาอยู่ที่ทิ้งไว้
“หัวหน้าครับ ป้ายที่ปักไว้ถูกคนแกล้งยกไปทิ้งห้วยครับ” มณีหน้าจืดลงไป
“เรอะ ! แล้วศรีวรรณปักใหม่หรือเปล่าล่ะ?” มณีถาม
“ปักครับ คราวนี้ผมปักไว้ริมถนนเลย จะได้เห็นตัวคนย้ายป้ายได้ง่ายขึ้น” มณีพยักหน้า
“ดีมาก แก้ไขสถานการณ์ได้ดี ถ้าเขารื้ออีกก็ปักใหม่อีก” มณียืนยันความตั้งใจ อีกสองวันต่อมา ศรีวรรณมารายงานว่า ป้ายยังอยู่ แต่ถูกปืนยิงจนพรุนไปหลายรู”
มณีมึน พลางนึกในใจ “เอายังงั้นกันเชียวหรือ เล่นแรงแฮะ”
ผลของการปักป้ายยังพบว่า ไม่มีชาวไร่คนใดมาติดต่อเลย เป็นการขัดขืนฝืนความจริง และความจำเป็นที่จะต้องมีที่ดินทำกินแท้ๆ
“รับมอบงานอย่างนี้ ผูกคอตายดีกว่า”