ขยะถาวรที่ห้วยขาแข้ง ปปช-สตง.ไปดูได้เลย
มรดกโลกมีกฎกติกาที่บังคับใช้ทั่วโลกเหมือนๆกัน หนึ่งในจำนวนหลายสิบข้อ มีอยู่ข้อหนึ่งกำหนดว่า ถ้ามีการจัดการหรือพัฒนามรดกโลกส่อไปในทางที่ทำให้มรดกโลกอาจเสื่อมสภาพ ชำรุด เสียหาย ฯลฯ มรดกโลกแห่งนั้นอาจถูกแขวนได้ ที่ห้วยขาแข้งมีเรื่องที่ส่อไปในทางที่อาจจะเข้าข่ายหรือไม่เข้าข่ายในกติกาดังกล่าว แต่ที่แน่นอนที่สุด วันนี้สิ่งก่อสร้างที่เป็นอาคารมูลค่ากว่า 50 ล้านบาท ไร้ค่า หรือสูญเสียประโยชน์ของรัฐหรือไม่ ปปช.-สตง. เข้าไปตรวจสอบได้เลย
วันหนึ่งเพื่อนสื่อมวลชนฉบับหนึ่งชวนเชิญให้เข้าไปถ่ายรูปที่ห้วยขาแข้ง อำเภอลานสัก จังหวัดอุทัยธานี แต่การเดินทางจากอำเภอแม่สอด จังหวัดตากทำให้การเดินทางเข้าไปล่าช้าโดยไม่ได้ตั้งใจ มืดสนิทพอดีเมื่อจ่อที่ปากทางเข้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ป่าอนุรักษ์ที่โด่งดังเพราะว่านายสืบ นาคะเสถียรยิงตัวตาย และได้รับการประกาศเป็นมรดกโลก(World Heritage)เมื่อปีพ.ศ.2534 โดยควบกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรตะวันตกและตะวันออก
บ้านร้างๆน่าประทับใจจ๊อดจริงๆ ที่ห้วยขาแข้ง
มีพื้นที่ป่าอนุรักษ์ผืนใหญ่ รวมกัน 6,474 ตร.กม. โดยในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งซึ่งตั้งขึ้นมาตั้งแต่ ปีพ.ศ.2515 เป็นผืนป่าอนุรักษ์บริสุทธิ์ ปราศจากมนุษย์เข้าไปอยู่อาศัยในเขตพื้นที่ ถึงขนาดนั้นก็ยังเป็นข่าวโด่งดังที่นายเกษมสันต์ จินณวาโส ภูมิใจมากแถลงข่าวใหญ่โตด้วยผลการจับขบวนการลักลอบล่าค่างเอามาทำค่างส้มขายได้
แต่สำหรับผมแล้ว นั่นคือความอัปยศอดสูที่ตั้งเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งมานานหลายสิบปีแล้ว เปลี่ยนหัวหน้ามาไม่รู้กี่สิบคน เปลี่ยนอธิบดีมานับสิบคน แต่กุสโลบายการอนุรักษ์สัตว์ป่ายังไร้ผลโดยสิ้นเชิง ชุมชนโดยรอบยังไม่ร่วมใจกันอนุรักษ์และปกป้องสัตว์ป่าเลย ยังมีคนบุกรุกแนวกันชนรอบเขต(Transition Zone) ที่ได้กำหนดไว้ 1 กม.จนหมดสิ้น จนชนแนวเขต คำว่ามรดกโลกไม่ได้ช่วยอะไรเลย
แต่สำหรับพื้นที่ป่าอนุรักษ์ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรตะวันตกและตะวันออก มีมนุษย์ยังแฝงเร้นอาศัยอยู่ในพื้นที่ถึง 14 หมู่บ้าน ยังมีการทำเหมืองแร่ ยังมีการลักลอบล่าสัตว์ป่าอยู่เนืองๆ ข่าวคราวไม่เงียบสักที ไม่เชื่อก็ลองแปลงร่างไปนั่งกินอาหารป่าดู
นอกจากสัตว์มนุษย์แล้ว ในพื้นที่ป่าอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่ามรดกโลกแห่งนี้(ห้วยขาแข้ง-ทุ่งใหญ่นเรศวร) ยังมีพันธุ์ไม้ต่างถิ่นกำเนิด(Exotic species) ปลูกประดับเพื่อตกแต่งพื้นที่ด้วยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ หรือไม่มีความรู้เรื่องป่าอนุรักษ์ที่สากลเขายึดถือกัน ไม่ใช่มีแค่มรดกโลก แต่เกทอบทุกเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าและอุทยานแห่งชาติของประเทศไทย ปลูกกันหมด
ป่าอนุรักษ์อันเป็นมรดกโลกแห่งนี้จึงมีการพัฒนาไปด้วยหลักการที่ผิดๆ เช่นต้นหางนกยูงฝรั่งต้นเบ้อเริ่มเทิ่ม มีทั้งที่ห้วยขาแข้งและทุ่งใหญ่นเรศวร ต้นขี้เหล็กอเมริกา ต้นบานบุรีเลื้อยดอกสีเหลือง ต้นเทียนทองที่ปลูกเป็นแถวเป็นแนวตามหน้าสำนักงานบ้านพัก
สร้างไว้ให้จิ้งจกตุ๊กแกอยู่
ต้นเบิร์ดออฟพาราไดซ์ ต้นเฟิร์นหลายชนิด ต้นกาบหอยม่วง ต้นปาล์มชนิดต่างๆ ต้นเฟื่องฟ้า ต้นขาไก่ ต้นเล็บครุฑ ฯลฯ แต่ละเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าขยันปลูกและขยันดูแลกันอย่างดี ทั้งๆที่ป่าแห่งนี้มีพันธุ์ไม้ป่านานาชนิดที่สามารถนำมาตกแต่งให้เป็นไม้ประดับได้อย่างสวยงาม และกลมกลืนกับธรรมชาติของเผ่าพันธุ์ แต่ก็ไม่ทำ
เห็นสิ่งที่ผิดแล้วหงุดหงิดครับ ก็เลยเลยไปไกล ค่ำวันนั้น รถขับเคลื่อนสี่ล้อวิ่งเข้าไปยังเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งบนถนนลาดยาง ทางเรียบดีจัง ขณะที่รถวิ่งไปเรื่อยๆ พลันแสงไฟหน้ารถก็ปะทะกับกวาง 2 ตัว ด้วยวิสัยสื่อมวลชนรถหยุดกึก ดับเครื่องสนิท แต่แสงไฟยังเปิดสาดใส่กวางบนถนน กล้องชั้นเยี่ยมกดเปรี้ยงๆ ซึ่งเดี๋ยวนี้เป็นกล้องระบบดิจิตอล ผมเหลียวเข้าไปดูตามประกายตาในป่าข้างทาง สิ่งที่เห็นคือสุนัขจิ้งจอกป่า 2 ตัว กวางกับหมาป่า ถ้าจะออกมาหากินทั้งคู่
บ้านร้างที่ห้วยขาแข้งกับเสาธงผิดระเบียบพ.ร.บ.ธงชาติไทย
เราขับรถยนต์ไปตามเส้นทางจนถึงบ้านพัก ระหว่างทางได้พบเห็นกวางกว่าสิบตัว เชื่องมาก ไม่กลัวอันตรายจากมนุษย์เลย แสดงว่าสัตว์ป่าในพื้นที่แห่งนี้ไม่เคยพบกับอันตรายใดๆ อาการระแวงภัยจึงไม่ปรากฎให้เห็น เขายังยืนเมียงมองว่าพวกเรากำลังทำอะไรกันอยู่ นี่ถ้าเขารู้ว่าพวกเรากำลังถ่ายรูปเขาไปลงหนังสือพิมพ์และเว็บไซท์ อาจจะแอคท่าให้ด้วยรอยยิ้มพิมพ์ใจก็ได้
กวางพวกนี้มันเป็นทรัพยากรท่องเที่ยวที่เด็กๆตื่นเต้นเหมือนไปส่องสัตว์ที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่
คืนนั้นเรานอนพักค้างบ้านพักนักวิจัย ที่มีอยู่ 7 หลัง แต่ละหลังพักค้างได้ 3-4 ห้องนอน ที่นอนบางๆปูกับพื้น ผ้าห่มก็บางๆ นี่ถ้าเข้าฤดูหนาวคงหนาวเอาการ มีห้องน้ำและส้วมอยู่ในแต่ละห้อง สะดวกสบายตามสมควร อากาศต้นฝนยังอบอ้าวอยู่บ้าง แต่ก็รู้สึกเย็นสบายเมื่อเวลาผ่านไปจนดึกสงัด ตื่นขึ้นมาเข้าห้องสุขาทีใดก็ได้ยินเสียงนกกลางคืนและแมลงส่งเสียงร้องระคนกันตลอดทั้งคืน วังเวงดีจัง
บ้านเท่ไหม ที่เขานางรำ
เช้าตรู่ ผมตื่นไปเดินรอบๆ บริเวณที่บ้านพักเรียงรายอยู่ มีต้นลูกหว้าที่ปลูกกันไว้หน้าอาคารหลังหนึ่ง กำลังตกลูกดกมาก เป็นผลกลุ่มที่ออกสีแดงและแดงอมม่วง จนถึงม่วงเข้ม นกขุนแผนและนกชนิดอื่นๆอีกหลายชนิดที่ไม่รู้จัก ร้องส่งเสียงดังเพรียก แต่ไม่ตื่นกลัวมนุษย์ที่เดินผ่านเข้าไปใกล้ๆเลย มีแขกเข้าพักอยู่อีก 1 หลังใกล้ๆกัน
ออกจากบ้านพัก รถยนต์วิ่งผ่านไปยังร้านสวัสดิการของเขต สิ่งที่ได้เห็นตรงฝั่งแม่น้ำคือ อาคารบ้านหลายหลัง(ยุคนายปลอดประสพสุรัสวดี เป็นอธิบดีกรมป่าไม้) สร้างใหม่ๆ รูปทรงเก๋ไก๋ไม่เบา สอบถามได้ความว่า ไม่มีการเข้าไปใช้ประโยชน์ใดๆเลย กลายเป็นอาคารที่สร้างด้วยเงินงบประมาณแผ่นดิน ภาษีของผมและเพื่อน กลับกลายมาเป็นขยะถาวรที่ตั้งโด่เด่ มันเกิดอะไรกันขึ้นหรือ?
ไม่มีชายคากันฝน
หลังอาหารเช้าที่ร้านสวัสดิการของเขต เราได้พบกับเจ้าหน้าที่ประจำเขต 1 คน เป็นผู้นำทางเข้าไปยังป่าอนุรักษ์อีกส่วนหนึ่ง เพื่อการบันทึกภาพแต่พอผ่านสถานีวิจัยสัตว์ป่าเขานางรำ เราก็ได้พบภาพเช่นเดียวกันอีก เงินภาษีอากรของผมและเพื่อนกลายเป็นอาคารรูปทรงเก๋ไก๋กลางป่าใกล้ๆที่ทำการสถานีวิจัยนั่นแหละ
พื้นระเบียงเริ่มผุที่เขานางรำ
นอกจากเป็นสิ่งก่อสร้างที่ไม่มีรายการใช้งานแล้วยังปล่อยให้ผุพัง รกร้างว่างเปล่า ส่วนแบบที่ใช้สร้างก็มีจุดเด่นคือ ชายคาสั้นๆ สถาปนิกมันคงจะลืมไปว่าที่นี่มันบ้านป่าเมืองฝน มีฝนตกโว๊ย ชายคามันต้องยื่นออกไป 1 เมตร น้ำฝนที่ตกมันถึงจะไม่ไหลย้อนเข้าไปในตัวบ้าน ดูรูปเอาเถอะครับ
บ้านร้างที่เขานางรำ
ส่วนบ้านพักนักวิจัย 7 หลังที่พักค้าง ก็ว่างเปล่าเสียส่วนใหญ่ แทบตลอดปี เป็นเงินงบประมาณที่สำนักงบประมาณให้มาด้วยความเข้าใจว่า จะมีนักวิจัยสัตว์ป่าใช้ประโยชน์กันด้วยความสะดวกสบาย ก็เลยไม่ได้วิเคราะห์เจาะลึกว่า เงินงบประมาณแผ่นดินทุกบาทที่ลงไป แล้วไม่เกิดประโยชน์ใดๆกับประชาชนเลยนั้น มันบาดใจคนเสียภาษี
ห้องโถงร้างที่เขานางรำ
ทุกวันนี้ ที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งและสถานีวิจัยสัตว์ป่าเขานางรำ 2 จุดนี้มีบ้านร้างและเกือบร้าง รวม 6+7 หลัง และเท่าที่ทราบมาจากข้อมูลเบื้องลึก บ้านพักนักวิจัยเหล่านี้มีแต่นักท่องเที่ยวที่เป็นลูกท่านหลานเธอ เชื้อสายนักการเมือง ข้าราชการเท่านั้นที่เข้าพักได้ ฟรีเสียส่วนใหญ่ ยกเว้นจะมีบางคนช่วยบริจาคให้เป็นค่าซักผ้าปูที่นอน ล้างห้องน้ำ ขัดโถส้วม ฯลฯ
บ้านร้างที่เขานางรำ
จะอย่างไรก็ตาม บ้านพักที่ห้วยขาแข้งและเขานางรำ เกินความจำเป็นสำหรับนักวิจัย และเป็นความสูญเสียที่เกิดขึ้นจากการจัดการแบบนักอนุรักษ์ตกขอบที่ชอบแอบอ้างว่า ที่นี่เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ไม่ใช่แหล่งท่องเที่ยวเหมือนอุทยานแห่งชาติ บ้านก็เลยร้าง ใครจะรับผิดชอบเงินภาษีที่สูญเปล่าของผมและเพื่อนผมครับ
ต้นหางนกยูงฝรั่งที่ห้วยขาแข้ง Exotic sp.