มัคคุเทศก์มืออาชีพ

                                                      มัคคุเทศก์มืออาชีพ

                                                                               ธงชัย เปาอินทร์

                  นับเนื่องแต่ปีพ.ศ.2503 ที่ฯพณฯ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ นายกรัฐมนตรีได้ก่อกำเนิดการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย(ททท.) อาชีพมัคคุเทศน์ก็ได้ก่อตัวควบคู่กันมาอย่างยั่งยืน ไม่มีทัวร์ไม่มีไกด์ก็เหมือนวงดนตรีไม่มีนักร้องนำวง เป็นปฏิพากษ์ที่แปรผันตามกันอย่างมิอาจจะแยกจากกันได้ แต่อย่างไรก็ดี มีคำถามเกิดขึ้นว่าระหว่างผู้ประกอบการธุรกิจนำเที่ยวกับมัคคุเทศก์ ใครสำคัญกว่าใคร เรื่องนี้คำตอบอยู่ที่ไหน ความลงตัวอยู่ที่จุดใด และองค์กรการท่องเที่ยวภาครัฐได้ให้ความสำคัญหรือไม่ อย่างไร 

                                           


                  สมาคมมัคคุเทศก์อาชีพแห่งประเทศไทยถือกำเนิดมาจากปีพ.ศ.2518  ที่ตั้งย้ายไปแล้วก็ย้ายมาหลายครั้ง หลังสุดได้ตั้งสำนักงานของสมาคมที่ 154 ชั้น 1 สำนักงานพัฒนาการท่องเที่ยว(สนามกีฬาแห่งชาติ) ถนนพระราม 1 แขวงวังใหม่ เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10330 โทร.02-2192721-2 โทรสาร 02-2192723 www.pgathaiguide.com คุณวิโรจน์ สิตประเสริฐนันท์ เป็นนายกสมาคมฯ สมาชิกสมาคมประมาณ 2,000 คน (ไกด์ทุกประเภท) 
                  คุณวิโจรน์เล่าว่าตั้งสมาคมกันมานี่ก็เพื่อคุ้มครองสิทธิและผลประโยชน์อันชอบธรรม สร้างสรรค์และธำรงไว้ซึ่งเกียรติยศและศักดิ์ศรีของอาชีพมัคคุเทศก์ ยกระดับมาตรฐานและส่งเสริมวิทยะฐานะแห่งอาชีพมัคคุเทศก์ โดยคำนึงถึง จริยธรรม คุณธรรม และจรรยาบรรณแห่งวิชาชีพ  ส่งเสริมศิลปะ วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณีและประวัติศาสตร์ อันดีงามของคนไทยไปสู่สายตาชาวโลกอย่างกว้างขวาง 

                                     

                   นอกจากนี้ก็เป็นการช่วยเหลือด้านสวัสดิการระหว่างมัคคุเทศก์ บำเพ็ญประโยชน์ทั่วไป ร่วมมือกับองค์กรภาคเอกชนอื่นๆที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะกรณีไกด์เมือง(City Guide)ซึ่งมักมีปัญหาเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง อันเป็นการทำลายอาชีพมัคคุเทศก์อีกทางหนึ่ง เรื่องนี้อยากวิงวอนให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการให้เป็นผล อย่างจริงจัง และจัดระเบียบมัคคุเทศก์จำแลงเหล่านี้ออกไป      

                                       
         
                  ช่วงหนึ่ง คุณวิโรจน์ คุณวิทูรย์ หินแก้ว คุณวิสิทธิ์ กำเนิด  คุณสว่าง ดวงบุญ คุณกิตติภูมิ พงศ์ภัทรถาวร   และคุณรุจรดา แก้วศิริ ได้ตั้งวงเสวนาเรื่องราวของไกด์ให้ฟัง ได้ความรู้และความเข้าใจเรื่องไกด์อีกมากมายหลายเรื่อง ซึ่งเมื่อสรุปๆรวมๆกันแล้วจะพบว่า ไกด์ที่ดีนั้นควรมีลักษณะดังนี้คือ
                   บุคลิกที่ดี ยิ้มแย้มแจ่มใส มีความเป็นมิตร เป็นกันเอง ซื่อสัตย์ มีความรู้ในเรื่องที่จะนำเสนอ มีเทคนิคการนำเสนอที่ดี และมีการขายด้วยความละมุนละไม ส่วนเรื่องภาษานั้นมิใช่เพียงภาษาที่ใช้สื่อดีเท่านั้น ภาษากายก็ควรที่จะดีด้วย ประการสำคัญอีกอย่างหนึ่งคือ ทัศนคติและค่านิยมของไกด์เอง ถ้าไม่ตั้งอยู่บนทัศนคติและค่านิยมที่ดี อาชีพมัคคุเทศก์อาชีพก็อาจถึงกาลวิบัติได้ด้วยตัวตนของไกด์คนนั้น
                    "ถ้าคิดถึงแต่เรื่องเปอร์เซ็นต์ ก็จบกัน" คนหนึ่งเอ่ยขึ้น 

                        

                    เรื่องทัวร์ศูนย์เหรียญ มีความเป็นมาและเป็นไปก็เนื่องมาจากการที่บริษัทธุรกิจนำเที่ยวบางบริษัทตัดราคากันเอง มักจะตัดค่ามัคคุเทศก์ออก แต่ให้ไปทำมาหารายได้เพิ่มกันเอง ก็เกิดเรื่องเสียหาย
                    "ทัวร์ศูนย์เหรียญถึงได้ระบาด แล้วเกิดการหลอกลวงลูกค้าซึ่งก็คือนักท่องเที่ยวจนโด่งดัง มันเป็นการทำลายการท่องเที่ยวอย่างใหญ่หลวง เรื่องค่าตัวมัคคุเทศก์จึงควรพิจารณาให้เป็นองค์ประกอบหนึ่งของการขายทัวร์" 
                    "ทุกวันนี้ มีมัคคุเทก์มากมายอย่างน่าตกใจ ส่วนหนึ่งเป็นมัคคุเทศก์ที่ได้บัตรมาจากการขายควบกับการเรียนปริญญาตรีสาขานี้แล้วได้บัตรมัคคุเทศก์โดยอัตโนมัติ ตัวเลขจำนวนมัคคุเทศก์ก็เลยมีมากกว่าที่เป็นจริง เรื่องนี้อยากให้ยกเลิกครับ  แต่ถ้าเรียนจบแล้วประสงค์จะมาทำงานด้านมัคคุเทศก์จริงๆ ค่อยมาสอบขึ้นบัตรก็น่าจะควบคุมได้ ได้มัคคุเทศก์ที่มีคุณภาพ มีจรรยาบรรณ และมีจริยธรรมตามสายวิชาชีพมากขึ้น"   
                    ผลกระทบจากกรณีที่บ้านเมืองเราเกิดการปฏิวัติรัฐประหาร 

                                      

                    "มันเริ่มตั้งแต่การที่เสื้อเหลืองออกมาป่วนเมืองแล้ว พอปฏิวัติก็ยิ่งไปกันใหญ่ การท่องเที่ยวกระเทือนมาก เว้นแต่กลุ่มที่ติดต่อกันอย่างใกล้ชิด อธิบายให้ทราบและเข้าใจเขาก็กล้าเดินทางมา แต่พอยึดทำเนียบ ยึดสนามบินนี่ จบเลย การท่องเที่ยวลด มัคคุเทศก์ก็ลดครับ  ใครมันจะกล้ามาล่ะคุณ" 
                    "วันนี้ การเมืองยังไม่นิ่งเลย ภาวะในเมืองไทยยังสุ่มเสี่ยง ผลกระทบยังลากยาว และอาจจะฟื้นขึ้นได้อย่างยากลำบาก ลำบากจริงๆ" 
                    "มีครับ ไม่ต่ออายุบัตรมัคคุเทศก์ ก็งานไม่มี ต้องเร่ไปหางานทำที่อื่นก่อน บางคนก็หันไปเป็นคนกลาง ซื้อมาขายไป ไปรับสินค้ามาแล้วก็ตั้งราคาเอง ไปส่งขาย ขายฝากน่ะครับ ขายได้ก็ได้ทันคืน ลำบากกันทั่วทุกตัวคนเชียว ไอ้ที่เคยนั่งกินหรูๆก็กลายเป็นนั่งกินจ๋องๆอยู่ที่บ้าน แทบจะคลานกิน มันจำเป็นครับ เราต้องช่วยตัวเราเองก่อน ลดค่าใช้จ่ายของเราก่อน เพื่อให้เหลือถึงสมาชิกในครอบครัว"

                                       

                      ธนธรณ์ ทองหอม  ผู้อำนวยการสำนักทะเบียนธุรกิจนำเที่ยวและมัคคุเทศก์ สำนักงานพัฒนาการท่องเที่ยว ให้ข้อมูลว่า ตั้งแต่ปีพ.ศ.2548 ธุรกิจนำเที่ยวที่จดทะเบียนใหม่ 231 ราย เป็นจดใหม่เสีย 172 ราย ขอยกเลิก 59 ราย ปีพ.ศ.2549 มีการจดทะเบียนธุรกิจนำเที่ยว 1,331 ราย แยกเป็นจดทะเบียนใหม่ 856 รายและขอยกเลิก 475 ราย ปีพ.ศ.2550 จดทะเบียนธุรกิจนำเที่ยว 2,038 ราย แยกเป็นจดใหม่ 1,152 ราย ยกเลิก 886 ราย  พ.ศ.2551 จดทะเบียนธุรกิจนำเที่ยวใหม่ 3,488 ราย จดใหม่ 3,209 ราย ยกเลิก 279 ราย และปีพ.ศ.2552 จดทะเบียนธุรกิจนำเที่ยว 3,650 ราย จดใหม่ 3,563  ยกเลิก 87 ราย
                      ส่วนมัคคุเทศก์ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2578 จำนวน 350 ราย ปีพ.ศ.2549 จำนวน 3,745 ราย ปีพ.ศ.2550 จำนวน 8,562 ราย ปีพ.ศ.2551 จำนวน 11,752 ราย และปีพ.ศ.2552 จำนวน 8,535 ราย 
                      มีความเปลี่ยนแปลงหรือไม่กรณีที่เกิดความไม่สงบในบ้านเมือง
                      "ตอบยาก มีทั้งจำนวนเพิ่มขึ้นและลดลงคละกัน"