ภูเรือวันนี้ มันจะเป็นรีสอร์ทหรืออุทยานแห่งชาติกันแน่ ?
ธงชัย เปาอินทร์
คุณภาวิณีย์ เจริญยิ่ง คอลัมม์นิสท์อาวุโส ของหน้าต่างทางเลือกทางรอด นสพ.รายวัน มติชน ชวนไปเยี่ยมโครงการศาสนทายาทของวัดพระรามเก้า ที่รีสอร์ทบ้านดินถิ่นอีสาน เอสเคฟาร์ม อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ผมดีใจมากที่ได้ไปเยือนเมืองด่านซ้ายในยามหนาว หมอกโลมไร้ไปทั่วถิ่น อากาศกำลังเย็นสบายๆ อารมณ์รื่นเริงอย่างบอกไม่ถูก เหมือนได้ของถูกใจได้ปลื้ม
พวกเราทั้งคณะได้ทำภารกิจในศาสนทายาทอย่างครบถ้วน มีความสุขและสมใจที่ได้ปฏิบัติตามความมุ่งหมาย ว่างแล้วซิ พวกเราใช้เวลาว่างเดินทางไปเยี่ยมชมแปลงเพาะกล้าไม้ดอกมืองหนาวและเมืองร้อนสองฝั่งถนนสายด่านซ้ายจนถึง-ภูเรือ ดอกไม้หลากหลายชนิดที่มีสีสันสดใส สวยไปทั้งถนน แล้วตัดสินใจขึ้นไปอุทยานแห่งชาติภูเรือ หวังว่าจะไปสัมผัสอากาศและบรรยากาศยามตะวันรอนให้ได้ภาพพระอาทิตย์ตกดินสวยๆสักรูปหนึ่ง แล้วก็ถ่ายรูปกับป้ายยอดภูเรืออีกสักรูปหนึ่ง
รถยนต์ของเราไปจอดที่ลานจอดรถ อุทยานแห่งชาติกั้นไว้ให้เดินหรือไม่ก็ต้องนั่งรถยนต์รับจ้างกระบะสองแถวขึ้นไป เที่ยวละ 10 บาท/คน ไปกลับก็ 20 บาท ต่อระยะทางรวม 2 กม. ถ้ามีเวลาพอ ไม่รีบร้อน การเดินขึ้น 1 กม.และเดินลง 1 กม.ก็ไม่ใช่เรื่องยากเลย ดีเสียอีกน่ะไม่ว่า ได้สูดอากาศบริสุทธิ์ขณะเดินแกว่งแขนไปสบายๆ แล้วยังได้ออกกำลังแขนขาและระบบหายใจได้อีกอย่างมีคุณค่า
แต่พอเดินเข้าไปใกล้จุดที่ตั้งป้าย พวกเราเห็นดอกไม้สีสันสดใสหลากหลายชนิดเลย ทุกชนิดเป็นดอกไม้ต่างประเทศที่นำเข้ามาเพาะพันธุ์ขายกันทั่วอำเภอภูเรือนั่นแหละครับ มันลุกลามขึ้นเขามาได้อย่างน่าทึ่ง ในคณะของเรานี่เป็นข้าราชการชั้นผู้ใหญ่จากกระทรวงพาณิชย์ ผู้แสวงบุญ จึงรู้สึกว่า "ดอกไม้สวยงามดีจริงๆเลยนะ" พร้อมกับถ่ายรูปคู่กับดอกไม้ไปทั่วเชียวล่ะ
ผมได้แต่ยืนมองดูด้วยอารมณ์ที่โกรธขึ้ง ใบหน้าบึ้งตึง เลือดฉีดขึ้นใบหน้าจนร้อนผ่าว
"แม่ง เอาตำราที่ไหนมาจัดการอุทยานแห่งชาติวะ"
ผมเดินถ่ายรูปบ้าง แต่ผมถ่ายมาประจานความคิด หลักการ และความเลื้อนเปื้อนของ สำนักอุทยานแห่งชาติ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ซึ่งเป็นแม่แบบและรับผิดชอบผืนป่าอนุรักษ์ประเภทอุทยานแห่งชาติโดยตรง ปล่อยให้เกิดเหตุการณ์อย่างนี้ได้อย่างไร
ผมรู้สึกเจ็บปวดรวดร้าวใจที่ได้เห็นเหตุการณ์เช่นที่เห็นอยู่ตรงหน้า ผมรู้สึกว่า ไม่เข้าใจว่าทำไมหัวหน้าอุทยานแห่งชาติรุ่นใหม่ถึงได้พัฒนาไปไกลผู้ไกลคนได้ขนาดนี้ แล้วผมก็ยิ่งรู้สึกเศร้าสะเทือนใจที่ระดับผู้บริหารไม่ได้เอาใจใส่กับเรื่องหลักการและแนวทางการปฏิบัติเลย ยิ่งระบบการจัดคนลงทำงานด้วยแล้วยิ่งวังเวง ไม่รู้ว่าคนเหล่านี้นอกจากไม่มีพื้นความรู้ทางวิชาการแล้วยังไม่รู้จักการแสวงหาวิชาการอีกต่างหาก
สิ่งที่มุ่งหวังกับการจัดการผืนป่าอนุรักษ์ประเภทอุทยานแห่งชาติเช่นนี้ เขาทำกันอย่างนี้ได้อย่างไร เขาเอาสมองส่วนไหนคิด เขาเอาอารมณ์ส่วนไหนมาบัญญัติ และเขาเอาแต่ตักตวงผลประโยชน์โดยไร้สำนึกได้อย่างไร โชคยังดีที่นักท่องเที่ยวไทยส่วนใหญ่ไม่รู้เรื่องการจัดการอุทยานแห่งชาติดีนัก จึงมักชื่นชอบที่อุทยานแห่งชาติปลูกไม้ประดับสีสันสวยงาม ก็ว่าดีกันไปหมด ถ้ารู้ก็คงด่ากันเละ
แต่ถ้าเขารู้ว่า นี่คือสิ่งแปลกปลอมที่ไม่ใช่พืชพันธุ์ไม้ดั้งเดิมของประเทศไทย ไม่สมควรอย่างยิ่งยวดที่จะนำเข้ามาปลูกประดับในอุทยานแห่งชาติและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลองตามผมไปดูนะว่าเขาเอาพันธุ์ไม้ต่างถิ่น(Exotic หรือ Alien Species) อะไรมาปลูกกันบ้าง เช่น พิทูเนีย ผีเสื้อหลากสี หงอนไก่ ไม้ใบด่างๆ กุหลาบพันธุ์ปีจากจีนทั้งสีขาวและสีบานเย็น ดอกซัลเวียแดง ไวท์คริสท์มาต กระหล่ำสี โดยเฉพาะต้นเทียนทองปลูกเป็นแถวๆนี่มีทุกอุทยาน ฯลฯ
บนภูเรือ ถ้าจะตกแต่งต้นไม้ให้สวยงามเพิ่มขึ้นก็ทำได้ตามหลักการจัดการอุทยานแห่งชาติ ปลูกไม้ประดับจากป่าในประเทศไทยซึ่งมีมากมายหลายร้อยชนิด เลือกเอาชนิดที่ปลูกได้บนภูเรือหรือที่ระดับความสูงใกล้เคียงกัน เช่นกุหลาบแดง-ขาวเหมือนที่ภูหลวง หรือเอื้องสำเภาเงินสวยๆ กล้วยไม้ดินและกล้วยไม้อิงอาศัย ห่อข้าวอีบา หรือห่อข้าวสีดา ฯลฯ หากนำมาตกแต่งตามต้นไม้ทั่วไปที่มีอยู่ก็เป็นเรื่องที่เหมาะสมสมควรได้รับการชมเชยอย่างยิ่ง
แม้กระทั่งป้ายเขียนโฆษณายังมีสีสันแปลกๆ เรื่องจัดระเบียบร้านค้าก็งั้นๆ ว่ากันตามจริง บ้านพักบนยอดดอยภูเรือนี่ได้รับอากาศที่หนาวเหน็บแทบทั้งปี พักค้างก็ได้ความรู้สึกที่ดี แต่ต้องสร้างให้กลมกลืนกับธรรมชาติ เปิดเส้นทางศึกษาธรรมชาติเรื่องพันธุ์ไม้ป่าน่าสนใจ มีป้ายสื่อความหมาย และมีไกด์ทางพฤกษศาสตร์นำทาง ก็จะช่วยให้นักท่องเที่ยวซึมซับคุณค่าแห่งป่าอย่างน่าสนใจ
หรือว่า เป็นหัวหน้าอุทยานแห่งชาติก็ต้องซื้อมา ก็เลยไม่สนใจอะไรกันเลย หาแต่เงินๆๆ จริงหรือไม่จริง คุณก็รู้อยู่แก่ใจ อ้อ..ถ้าหัวหน้าอุทยานแห่งชาติคนนี้(พย52) เป็นนักวิชาการป่าไม้ สำเร็จปริญญาตรีมาจากคณะวนศาสตร์ด้วยละก้อ "คุณ/มึง" เอาปริญญาไปคืนอาจารย์ได้เลย กูอาย