นกเขาไฟ นกเขาสีเข้มสวย ชุมมาก
โดยธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ผมจำความได้ก็เห็นลุงพ่นน้ำใส่กรงนกเขา บางทีก็ดีดนิ้วมือพร้อมทำเสียงล้อ เจ้านกเขาในกรงก็จะร้อง "วุ่ก..วุด..ครู่ วุ่ก..วุด..ครู" ก้องกังวาล ฟังเพราะดี รู้แค่นั้นว่าเป็นนกเขามีขนลายไปทั้งตัว โดยเฉพาะที่สร้อยคอ
ต่อมาโตขึ้นผมจึงรู้จักนกเขาอีกตัวหนึ่งซึ่งมีขนสีออกแดงมากกว่า ขนลายเหมือนกัน เพื่อนๆบอกว่ามันคือนกเขาไฟ เสียงร้อง "ครุด..อู่..ครู" เสียงก้องในลำคอ เสียงสั้นๆไม่เพราะนัก
"เขาไม่เลี้ยงกันหรอกนกเขาไฟ ไม่เป็นมงคล" ลุงบอกเมื่อผมโตขึ้นแล้ว
แท้ที่จริงนกเขาไฟก็คือนกเขาชนิดหนึ่งที่มีขนออกสีแดงมากกว่า ตัวผู้ หัวสีเทา ท้ายทอยด้านล่างมีแถบดำคาด ลำตัวมีขนสีน้ำตาลแดงอมม่วง ปีกและหลังสีเข้มกว่าท้อง ขนปีกบินเทาดำ ตะโพกเทา ใต้หางขาว ขนหางคู่นอกๆขาวประมาณครึ่งหนึ่ง ตัวเมียสีน้ำตาลออกสีอิฐมากกว่า ขนาดตัวนกราวๆ 23 ซม. พบทั่วไปแต่ก็พบถึงความสูง 1,200 เมตร เป็นนกสังคมชอบอยู่เป็นหมู่ใหญ่กว่านกเขาชนิดอื่น
ในประเทศไทยพบทุกภาคยกเว้นภาคใต้ แต่ฝั่งอันดามันไปจนถึงอินเดีย พม่า ศรีลังกา ลาว จีนตอนใต้ กัมพูชา ฟิลิปปินส์ ถือว่าเป็นนกประจำถิ่น พบเห็นได้บ่อยมาก น่าจะเกิดจากไม่มีความนิยมจับไปเลี้ยงในกรงเหมือนนกเขาใหญ่ จึงพบเห็นมากในธรรมชาติ สำหรับผมแล้วชอบนกเขาไฟ สีตัวผู้เข้มสวยดี
นกเขาไฟตัวผู้
ผมไปเพชรบุรี นั่งกินอาหารอยู่ในร้านหนึ่ง หน้าร้านมีต้นไม้อยู่ต้นหนึ่ง นกเขาไฟทำรังและกำลังเอาเหยื่อมาป้อนให้ลูกที่กำลังจะแซมขนลายบนลำตัว ส่วนใหญ่ไข่นกเขาไฟจะอยู่ที่ 2-3 ฟอง ในช่วงเดือนมีนาคม-สิงหาคม มีชื่อสามัญว่า Red Collared Dove มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Streptopelia tranquebarica อยู่ในวงศ์ COLUMBIDAE
นกเขาไฟตัวเมีย
นกเขาไฟเหมือนนกเขาและนกอื่นๆ ชอบกินเมล็ดธัญพืช โดยเแพาะเมล็ดหญ้า เมล้ดข้าวเปลือกในนาหลังเกี่ยว ไม่เคยเห็นกินอาหารที่เป็นจำพวกสัตว์หรือแมลงเล้กๆ ใครรู้บอกด้วย