โครงการจัดกิจกรรมสัปดาห์ วันช้างไทย ประจำปี ๒๕๕๖
หัวข้อ ช้างไทยใต้ร่มพระบารมี
ณ สวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ถนนกำแพงเพชร ๒ กรุงเทพมหานคร
ระหว่างวันที่ ๙-๑๕ มีนาคม ๒๕๕๖
๑. หลักการเหตุผล
ช้างเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญเกี่ยวข้องกับสถาบันหลักของประเทศ ได้แก่ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ และผูกพันกับวิถีชีวิตสังคมไทยเสมอมา ตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบัน ทั้งทางด้านเศรษฐกิจ และการใช้ประโยชน์ รวมถึงความเชื่อต่าง ๆ เป็นสัตว์ชนิดเดียวที่ได้รับยศฐาบรรดาศักดิ์ชั้นสูงเช่นเดียวกับขุนนาง เมื่อทำความดีความชอบถวายพระมหากษัตริย์ เช่น ช้างคู่พระบารมีในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช หลังขึ้นระวางแล้วได้รับบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าพระยาไชยานุภาพ และหลังชนะศึกยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชา จึงได้รับพระราชทานนามใหม่ว่าเจ้าพระยาปราบหงสาวดี เป็นต้น เป็นสัตว์ชนิดเดียวที่ได้รับการคุ้มครองก่อนสัตว์ชนิดอื่น ตั้งแต่รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยพระราชบัญญัติรักษาช้างป่า พุทธศักราช 2443 (รัตนโกสินทร์ศก 119) ต่อมามีการปรับปรุงแก้ไข โดยพระราชบัญญัติรักษาช้างป่า พุทธศักราช 2464 ก่อนที่จะมีการตราพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช ๒๕๐๓ ซึ่งกำหนดให้ช้างป่าเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ชนิดที่ห้ามล่าและค้า ทั้งตัวเป็นและซาก นอกจากนี้ แหล่งที่อยู่อาศัยของช้างป่ายังได้รับการคุ้มครองในรูปแบบของพื้นที่อนุรักษ์ ได้แก่ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าและอุทยานแห่งชาติ ภายใต้พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. ๒๕๐๓ และพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๐๔ จนถึงปัจจุบัน นับเป็นเวลาถึง ๑๑๒ ปี ที่ประเทศไทยได้ให้การอนุรักษ์ช้างเอเซีย ภายใต้กฎหมายดังกล่าว
ช้างป่าสลักพระ
นอกจากนี้ ช้างป่ายังเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศของป่าไม้เขตร้อน เช่น ช่วยปลูกต้นไม้ ช่วยคงความสมดุลของผืนไม้ที่เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารของชุมชนต่าง ๆ ช่วยเกื้อกูลการดำรงชีวิตของสัตว์ป่าชนิดอื่น ปัจจุบันช้างเอเซียจัดเป็นสัตว์ป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ในหลายพื้นที่ พบเฉพาะป่าบางแห่งใน ๑๓ ประเทศเท่านั้น คือ อินเดีย ศรีลังกา เนปาล บังคลาเทศ ภูฏาน จีน เมียนมาร์ เวียตนาม ลาว กัมพูชา มาเลเซีย อินโดนีเซีย และ ไทย
เนื่องจาก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฯ และสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถทรงมีความห่วงใยในสถานการณ์ของช้างไทย ทั้งสองพระองค์ทรงมีพระราชดำรัสหลายครั้งเพื่อให้หน่วยงานที่รับผิดชอบได้ดำเนินโครงการอนุรักษ์ช้างป่าและให้สวัสดิการแก่ช้างบ้านในการกลับไปดำรงชีวิตอิสระในป่าธรรมชาติ โดยไม่ต้องทำงานกับมนุษย์อีกต่อไป ดังนั้น ในวันช้างไทย ปี ๒๕๕๖ หน่วยงานที่ดำเนินโครงการสนองพระราชดำริเกี่ยวกับการอนุรักษ์ช้างไทยดังกล่าว จึงร่วมมือกันจัดนิทรรศการและกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อเผยแพร่ให้ประชาชนทั่วไปได้ทราบถึงพระมหากรุณาธิคุณและพระเมตตาที่ทั้งสองพระองค์ทรงมีต่อ
ช้างไทยตลอดมา
ที่มาของวันช้างไทย
เมื่อวันที่ ๑๓ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๐๖ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้มีมติเลือกให้ ช้างเผือกเป็นสัตว์สัญญลักษณ์ประจำชาติ เนื่องจาก ช้างเผือกเป็นสัตว์ที่มีประวัติเกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ และประเพณีของไทย รู้จักกันแพร่หลาย และมีอายุยืน อีก ๓๕ ปี ต่อมา คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๔๑ ประกาศให้ วันที่ ๑๓ มีนาคม ของทุกปีเป็นวันช้างไทย ตามที่คณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติเสนอมา เพื่อให้คนไทยและเยาวชนรุ่นหลังได้ร่วมกันรำลึกและตระหนักถึงความสำคัญของช้าง ซึ่งเป็นสัตว์สัญญลักษณ์ประจำชาติไทย และพร้อมใจกันอนุรักษ์ช้าง ให้คงอยู่คู่ชาติไทยตลอดไป
ช้างป่าสลักพระ
๒. วัตถุประสงค์
๑. เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้ทราบถึงโครงการพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และ สมเด็จพระนางเจ้า ฯ เกี่ยวกับโครงการอนุรักษ์ช้างป่าที่อุทยานแห่งชาติกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูหลวง จังหวัดเลย รวมทั้งโครงการคืนช้างสู่ธรรมชาติที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง จังหวัดลำปาง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าซับลังกา จังหวัดลพบุรี และอุทยานแห่งชาติภูพาน จังหวัดสกลนคร
๒. เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้ทราบถึงสถานการณ์ของช้างป่า เช่น จำนวน การกระจายพันธุ์ของช้างป่าที่มีอยู่ในปัจจุบัน ปัจจัยคุกคาม สถิติต่าง ๆ รวมทั้งผลการดำเนินงานเกี่ยวกับการอนุรักษ์ช้าง เช่น มาตรการในการแก้ปัญหาความขัดแย้งคนกับช้างป่า ฯลฯ
๓. เพื่อให้เยาวชนเห็นบทบาทที่สำคัญของช้างตั้งแต่อดีต จนถึงปัจจุบัน....และไม่ลืมความสำคัญนี้
๔. เพื่อให้คนไทยมีความรู้เกี่ยวกับช้างป่ามากขึ้น
๕. ประชาชนจะมีส่วนช่วยอนุรักษ์ช้างได้อย่างไรบ้าง
ช้างป่าสลักพระ
๓. สถานที่ดำเนินโครงการ
สวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ถนนกำแพงเพชร ๒ กรุงเทพมหานคร ส่วนที่เป็นบริเวณแสดงนิทรรศการของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และ กรมป่าไม้
๔. ผู้เข้าร่วมโครงการ
ประชาชนทั่วไป นักเรียน นิสิต นักศึกษา
ช้างทัวร์จังหวัดน่าน
๕. วัน เวลา และสถานที่
ระหว่างวันที่ ๙-๑๕ มีนาคม ๒๕๕๖
หมายเหตุ กิจกรรมทั้งหมดจะดำเนินการตลอดทั้งวัน ในวันเสาร์และอาทิตย์ที่ 9-10 มีนาคม 2556
ส่วนนิทรรศการและการให้ความรู้เกี่ยวกับช้างจะติดตั้งจนถึงวันศุกร์ที่ 15 มีนาคม 2556
๖. วิธีการดำเนินการ
๑. นิทรรศการ “ช้างป่าไทยใต้ร่มพระบารมี” รู้จักชีวิตและเรื่องราวของช้างป่ากุยบุรี และช้างป่าภูหลวง ภายใต้โครงการพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช และ พระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ รวมทั้งโครงการคืนช้างสู่ธรรมชาติที่ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง จังหวัดลำปาง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าซับลังกา จังหวัดลพบุรี และอุทยานแห่งชาติภูพาน จังหวัดสกลนคร
๒. เสวนาหัวข้อเรื่อง “เราจะช่วยกันอนุรักษ์ช้างกันได้อย่างไร”
๓. การดูแลสุขภาพช้างป่า
๔. ซุ้มวาดภาพช้างสำหรับเด็ก ๆ
๕. วอล์คแรลลี่.....ความรู้เรื่องช้างไทย
๖. ซุ้มตอบคำถามชิงรางวัลเกี่ยวกับช้างไทย
๗. การแสดงวีดีโอเกี่ยวกับพฤติกรรมช้างป่า และ ภาพยนต์เกี่ยวกับช้าง
๘. ศิลปะเพื่อช้างไทย: การแสดงภาพวาดของนักเรียน “ช้างไทยในใจหนู” การประกวดภาพถ่ายสัตว์ป่า การเล่นดนตรี การประกวดเล่านิทานช้าง
๙. กิจกรรมสำหรับเด็ก ๆ: การเล่นเกมส์ต่าง ๆ การเล่านิทาน แจกหนังสือเกี่ยวกับช้าง วีซีดีพฤติกรรมช้างป่า วีซีดีช้างไทยในใจหนู โปสการ์ดเกี่ยวกับวันช้างไทย ฯลฯ
๗. วิทยากรในการประชุม
๑. วิทยากรจากกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
๒. วิทยากรจากภาคเอกชน
๓. วิทยากรจากมหาวิทยาลัย
ช้างทัวร์จังหวัดเชียงใหม่
๘. ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
๑. ประชาชนทั่วไป นักเรียน นักศึกษา ได้รับความรู้เกี่ยวกับผลการดำเนินงานของโครงการพระราชดำริต่อการอนุรักษ์ช้างไทย
๒. ประชาชนทั่วไป นักเรียน นักศึกษาได้รับความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับช้างป่า ซึ่งจะนำไปสู่การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ช้างไทยต่อไป
ช้างทัวร์จังหวัดน่าน
กำหนดการกิจกรรมวันช้างไทย ประจำปี ๒๕๕๖
หัวข้อ “ช้างไทยใต้ร่มพระบารมี”
ณ สวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ถนนกำแพงเพชร ๒ กรุงเทพมหานคร
ระหว่างวันที่ 9-10 มีนาคม 2556
ช้างขอทานแถวจตุจักร
วันที่ 9 มีนาคม 2556 |
||
เวลา 0๘.00-๐๙.๓0 น. |
ลงทะเบียน/รับประทานอาหารว่าง |
|
เวลา 0๙.๓0-๐๙.๕0 น. |
กล่าวต้อนรับสู่สวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ |
โดย คุณหญิงปราณี เอื้อชูเกียรติ ประธานอนุกรรมการประสานงานและกรรมการมูลนิธิสวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ |
เวลา 0๙.๕0-๑๐.๑0 น. |
กล่าวรายงานความเป็นมาของการจัดงานวันช้างไทย |
โดย นายณรงค์ มหรรณพ ผู้อำนวยการสำนักอนุรักษ์สัตว์ป่า |
เวลา ๑0.๑0-๑๐.๓0 น. |
กล่าวเปิดงาน และกล่าวถึงบทบาทของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และ พันธุ์พืชในการอนุรักษ์ช้างไทย |
โดย นายมโนพัศ หัวเมืองแก้ว อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช |
เวลา ๑0.๓0-๑๐.๕0 น. |
พระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้า ฯ ต่อช้างไทย และ โครงการพระราชดำริที่เกี่ยวข้อง |
โดย ประธานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ |
เวลา ๑๐.๕0-๑๑.๓0 น. |
พิธีมอบรางวัลการประกวดเล่านิทานช้างไทย |
โดย นายมโนพัศ หัวเมืองแก้ว อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช |
เวลา ๑๑.๓0-๑๒.๐๐ น. |
เปิดนิทรรศการและเดินชมนิทรรศการ“ช้างไทยใต้ร่มพระบารมี” “ช้างไทยในใจหนู” “ผลประกวดเล่านิทานช้างไทย” “ผลประกวดภาพถ่ายสัตว์ป่า”และ “พฤติกรรมช้างป่า” |
|
เวลา ๑๒.๐0-๑๓.๐0 น. |
พักรับประทานอาหารกลางวัน |
|
เวลา ๑๓.๓0-๑๕.๐0 น. |
เสวนา......เราจะอนุรักษ์ช้างกันอย่างไร ๑. ช้างศึก...กับประวัติศาสตร์ชาติไทยที่ควรจดจำ ๒. ช้างป่า/ช้างบ้านในประเทศไทยมีอยู่ที่ไหนบ้าง ๓. ประสบการณ์ในการดูแลและรักษาช้าง ๔. ข่าวเกี่ยวกับช้างที่ประทับใจ |
ดร. ชุติอร ซาวีนี...ดำเนินรายการ โดย พันโท วันชนะ สวัสดี โดย ดร. มัทนา ศรีกระจ่าง โดย น.สพ. ภัทรพล มณีอ่อน โดย นายกิตติ สิงหาปัด |