หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
ดอกไม้เทศและดอกไม้ไทย
ต้น38.อรพิม
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ชื่อสามัญ คิ้วนาง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Bauhinia winitii Craib
ชื่อวงศ์ LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE
สถานภาพ พืชถิ่นเดียว
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธ์
ในต่างประเทศ ไม่พบต้นอรพิมในที่ใดๆ
ในประเทศไทย พบเฉพาะภาคกลางและภาคเหนือของไทย ขึ้นตามป่าละเมาะบนภูเขาหินปูน ระดับต่ำ แต่ผู้เขียนพบที่ภูเขาหินปูนในเขตอำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ เถาใหญ่แข็งแรง มีดอกบานสะพรั่งไปทั้งต้น
ลักษณะประจำพันธุ์
ต้น เป็นไม้เถาเนื้อแข็ง ขนาดใหญ่ยาวได้ถึง 20 เมตร อิงอาศัยไต่พันไปตามต้นไม้ มีมือเกาะ กิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาล เปลือกนอกสีเทาแตกเป็นร่องตื้น ๆ ไม่เป็นระเบียบ เปลือกในสีชมพู
ใบ แต่ละช่อใบแยกแขนงจากกิ่งออกแบบเวียนสลับ ช่อใบหนึ่ง ๆ มีใบย่อยเรียงสลับมีมือเกาะใบย่อยรูปไข่เบี้ยว ปลายกลมมนปลายหยักเว้ากว่าครึ่ง โคนใบหยักเว้นรูปหัวใจ พูใบหนึ่งใหญ่ อีกพูใบหนึ่งเล็ก กว้าง 1.5-2.5 ซม. ยาว 3-4.5 ซม.หูใบขนาดเล็ก ก้านใบยาว 1 ซม. ลักษณะเหมือนใบประกอบแบบขนนกสองชั้น แต่ใบประกอบเรียบสลับ ปริมาณกิ่งและใบมากเพิ่มความสวยงาม ใบอ่อนและมือเกาะสีสนิมเหล็ก เมื่อแก่สีเขียว เส้นแขนงใบออกจากฐานใบย่อยแต่ละพู 4 เส้น
ดอก ดอกช่อกระจะ ออกที่ด้านข้างและปลายกิ่ง ยาวได้ถึง 15 ซม. ก้านดอกย่อยยาว 4-8 มม. ใบประดับรูปแถบ ยาว 5-8 มม. ใบประดับย่อยลักษณะคล้ายกับใบประดับดอกตูมรูปกระสวย มีขนสีน้ำตาล กลีบเลี้ยง 5 กลีบ กลีบดอก 5 กลีบ 4 กลีบสีขาวเนื้อบางย่น รูปไข่ ปลายแหลม กว้าง 4-5 ซม. ยาว 7-9 ซม. โคนกลีบเป็นก้าน กลีบยาว 1.5 ซม. กลีบที่ 5 มีสีเหลืองแต้มสั้นกว่าและกว้างกว่า เกสรตัวผู้ 10 อัน ระยะเวลาการออกดอกและเป็นผล ออกดอก พ.ค.-ต.ค.
ผล เป็นฝักรูปดาบ เปลือกบาง ผิวเรียบ กว้างได้ถึง 8 ซม. ยาวได้ถึง 30 ซม. เมล็ดแบน ผิวเกลี้ยง เส้นผ่าศูนย์กลาง 10-15 มม. มี 6-10 เมล็ดหรือมากกว่า ผลแก่ พย.-ธค.
สถานภาพที่เหมาะสมและการขยายพันธุ์ ดินที่ย่อยสลายจากหินปูนหรือขึ้นตามภูเขาหินปูน เช่นแถบจังหวัดกาญจนบุรี ราชบุรี การขยายพันธุ์ นิยมเพาะกล้าจากเมล็ด หรือตอนกิ่งได้ไม่ยากแต่อย่างใด
บันทึกผู้เขียนและผู้ถ่าย
ผมเดินทางด้วยรถยนต์ ตระเวนถ่ายรูปดอกไม้ป่าไปทั่ว โดยเฉพาะจังหวัดกาญจนบุรีและราชบุรี ไปถี่กว่าจังหวัดอื่นๆ ผมไปทุกฤดูกาลเพราะว่าต้นไม้บางชนิดออกดอกหน้าฝน บางชนิดออกหน้าหนาว บางชนิดออกหน้าร้อยตอนต้นๆ ส่วนใหญ่ได้ถ่านต้น ใบ พร้อมกัน แต่โชคดีได้ดอกด้วย หลังจากนั้นก็รอว่าเมื่อไรผลต้นนั้นจะออกจึงวนเวียนไปถ่ายอีกครั้ง ไม่ง่ายใช่ไหม
ดอกอรพิมหรือคิ้วนาง
ด้านเป็นไม้ประดับ อรพิมเป็นไม้เถาเนื้อแข็งที่มีกิ่งก้านและใบเล็ก ๆ ละเอียดสดใสมาก ปริมาณใบและการแตกกิ่งก้านตั้งฉากกับลำต้นทำให้อรพิมมีเสน่ห์ดึงดูดใจตั้งแต่ใบ ดอกสีขาวขนาดใหญ่ มีแต้มสีเหลืองกลีบหนึ่ง ถ้าสร้างซุ้มให้เลื้อยไต่ได้กว้างขวาง หรือทำซุ้มประตูทางเข้า ก็จะสวยเก๋ไปอีกแบบหนึ่ง เมื่อดอกผลิบานมีขนาดดอกใหญ่และโดดเด่นด้วยรูปกลีบดอกที่เห็นชัดเจน ใช้พื้นที่ปลูกได้ตามขนาดที่ต้องการ ตัดแต่งต้นและกิ่งได้ และน่าจะพัฒนาสีดอกให้หลากหลายสีได้ จะกลายเป็นไม้เลื้อยดอกประดับที่มีคุณค่าในอนาคต
เพราะว่าอรพิมเป็นไม้ถิ่นเดียวของไทย จึงนำไปปลูกประดับในป่าอนุรักษ์ทั้งสองประเภทได้อย่างเหมาะสม ได้แก่อุทยานแห่งชาติและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ในรูปแบบซุ้ม
ด้านสมุนไพร สรรพคุณ
เปลือกต้น แก้ท้องเสีย
ข้อมูลการวิจัยที่สำคัญ
สารเคมี ไม่มีรายงานการวิจัย
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ยับยั้งเอนไซม์ HIV-1 reverse transcriptase