หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
คึดฮอดเมืองลาว ๒๑
หอมูนแถนแต่ง ณ สวนไผ่พันกอ
“เอิ้อยนาง”
ฟ้ายามบ่ายสดใสเหนือทะเลมรกตเขื่อนน้ำงึม เมฆกลุ่มบาง ๆ ลอยอยู่ระหว่างเส้นขอบน้ำกับฟ้า เหมือนจะอวยพรให้เมื่อกลุ่มนักเขียนจากสโมสรนักเขียนภาคอีสานบอกลา และก้าวขึ้นจากเรือสู่ฝั่งอีกที ซึ่งมีกลุ่มผู้คนที่ยิ้มให้จริง ๆ (ไม่มีคำว่าเหมือนจะ)พร้อมเชื้อเชิญด้วยกิริยาและถ้อยคำเอาอกเอาใจ นั่นคือเจ้าของร้านค้าที่เรียงรายอยู่บนถนนทางเดินก่อนถึงที่จอดรถ
ผลิตภัณฑ์หัตกรรมจำพวกหวาย และไม้ไผ่นั้นต้องตาต้องใจที่สุด คุณสุมาลี สุวรรณกร ประธานสโมสรฯคนปัจจุบัน ผู้สดใสในสีหน้าแล้วยังตาแหลมคมได้ตะกร้าใบสวยที่มีอยู่เพียงหนึ่งเดียวในร้านไป หลายสายตาแอบมองอย่างอิจฉา(รวมทั้งผู้เขียนด้วยนั่นแหละ) ซึ่งดู ๆ แล้วก็ได้ผ้าคลุมเนื้อหนามาผืนหนึ่ง และกินไอศครีม ชื่อเหมือนที่มีในบ้านเราหนึ่งถ้วย แล้วตามอาจารย์นายิกาไปขึ้นรถ
รถพาเรามุ่งหน้าไป สวนไผ่พันกอ ซึ่งอยู่ห่างจากเขื่อนน้ำงึมไม่มากนัก และห่างจากเวียงจันทน์ประมาณ ๓๐ กิโลเมตร เป็นพื้นที่ส่วนตัวของคุณดวงเดือน บุนยาวง นักเขียนระดับแนวหน้าและซีไรต์ของลาว ธิดาของมหาสีลา วีระวงนักปราชญ์ลาวที่กำเนิดในอีสาน
สวนไผ่พันกอเป็นที่ตั้ง หอสมุดมหาสิลา วีระวงศ์ และ หอมูนแถนแต่ง
คุณดวงเดือน บุนยาวง นามปากกา “ดอกเกด” เป็นทั้งนักเขียน นักวิชาการนักค้นคว้า นักอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมลาวคนสำคัญ เป็นผู้ก่อตั้งสำนักพิมพ์ดอกเกด และสวนไผ่พันกออันเป็นที่ตั้งของหอมูนแถนแต่งดังที่หัวเรื่องเสนอไว้
หอมูนแถนแต่ง แปลตามความหมายของคำได้ว่า
หอ หมายถึงอาคารสูงมักใช้คู่กับ โฮง หมายถึงกลุ่มอาคาร ปราสาทราชวัง มักได้ยินเสมอในวรรณกรรมลาวเก่า ๆ ในอุบลราชธานีเมื่อครั้งก่อสร้างบ้านเมืองยุคเจ้าคำผง(พระปทุมฯ)นั้นมี หอแก้ว หอคำ โฮงคำ อยู่ในคุ้มวัดหลวง
มูน หมายถึง มรดก มักใช้คู่กับ มัง เป็น มูนมัง
แถน คือเทพผู้สร้างที่คนในลุ่มน้ำโขงนับถือมาแต่โบราณ แถนผู้เป็นใหญ่กว่าแถนทั้งปวง คือ พระยาแถน หรือ แถนหลวง ตามตำนานน้ำเต้าปุ้งกล่าวถึงบรรพบุรุษของกลุ่มคน ๕ จำพวกในแถบถิ่นนี้ คือลาว ไท ญวน จีน ข่า เป็นเทพ ๕ คู่ที่พระยาแถนส่งลงมาในน้ำเต้าปุ้ง ครั้นน้ำเต้าปุ้งลอยลงมาถึงโลกมนุษย์(เมืองลุ่มเมืองล่าง) น้ำเต้าปุ้งผลนั้นก็แตกออก และมีคน ๕ คู่ก็แตกออกมา แล้วแยกย้ายกันไปสร้างครอบครัว ลูกหลาน สร้างบ้านเมือง ให้เติบใหญ่เข้มแข็ง มีความเดือดร้อนทุกข์ใจอะไรก็อ้อนวอนเซ่นไหว้ร้องขอให้พระยาแถนลงมาช่วยปัดเป่าทุกข์ บันดาลสุข ซึ่งเป็นประเพณีปฏิบัติสืบมา ทุกสิ่งทุกอย่างถือเป็นสิ่งที่แถนบันดาล คือ แต่ง ให้นั่นเอง
นั่นเป็นความหมายในตำนาน
หอมูนแถนแต่ง ในสวนไผ่พันกอนี้เป็นอาคาร หรือหอ แบบเฮือนไม้สูง ใต้ถุนโล่ง สองหลังทอดเชื่อมกันด้วยระเบียงยาว มีบันไดขึ้นสองด้านหันหน้าหากัน อาคารจึงดูเป็นรูปตัวยู
อาคารเฮือนหลังแรกมีชานด้านนอกจัดแต่งด้วยเครื่องหัตถกรรมจำพวกเครื่องมือ เครื่องใช้แบบพื้นบ้านหลากหลาย แปลกตา ล้ำค่าควรแก่การเก็บรักษา ความฉลาดของผู้จัดคือใช้ตกแต่งให้ดูดูสวยงามไปด้วย
ด้านในเป็นห้องโถงที่เก็บรักษาผ้าทอ ทั้งที่เป็นแพรผืนแขวนประดับ ม่าน เสื้อ กระโปง กางเกง ผ้าห่ม ผ้าเบี่ยง(สไบ) ผ้าปูนอน หมอน มุ้ง หลากหลาย ลวดลายสวยงามลานตา เป็นมรดกล้ำค่าที่คงหาไม่ได้ในที่อื่น คุณดวงเดือนมีน้ำใจให้คำอธิบายความหมาย ที่มาของผ้าแต่ละผืน ซึ่งสะท้อนให้เห็นวิถี วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ชาติลาว และความพากเพียรสรรสร้างของบรรพบุรุษ
เส้นสาย สีสัน ที่ย้อม มัด ถัก ทอ เป็นผืนผ้า ให้เป็นลวดลายที่ล้วนมีความหมาย
ผ้าบางผืนมีประวัติความเป็นมาแสนเศร้าในช่วงสงคราม ฟังแล้วได้แต่สะท้อนใจ ในผืนผ้าบางผืนจึงมีจิตวิญญาณแห่งเจ้าของครองอยู่
เฮือนอีกหลังของหอมูนแถนแต่งที่เชื่อมกันด้วยระเบียง แบ่งเป็นส่วนประวัติความเป็นมาของครอบครัว มีภาพถ่ายตั้งแต่อดีต ซึ่งก็เกี่ยวโยงถึงประวัติศาสตร์ของชาติด้วย ที่มุมหนึ่งของเฮือนมีกลองมโหระทึก(ฆ้องบั้ง)ตั้งแสดงไว้พร้อมคำอธิบายความเป็นมา
ใต้ถุนโล่งของเฮือนหลังนี้วันนี้เป็นที่จำหน่ายหนังสือจากสำนักพิมพ์ “ดอกเกด” หลายเล่มหน้าสนใจจึงได้ซื้อติดมือมาหลายเล่ม
หอสมุดมหาสิลา วีระวง เป็นอาคารอีกหลังที่อยู่ห่างออกไปทางด้านประตูหน้า เป็นที่เก็บรวบรวมผลงานของท่าน ระหว่างชั้นหนังสือมีโต๊ะยาวสำหรับทำงาน หรือจัดประชุมย่อย ๆ ได้ เพราะสถานที่แห่งที่เป็นทีที่นักวิชาการ นักศึกษา ผู้สนใจใฝ่รู้ทั้งสองฝั่งโขง และชาติอื่น ๆ สนใจมาเยือนเสมอ
สวนไผ่พันกอ อาจมีกอไผ่ไม่ถึงพันกอ แต่ต้นไม้อื่น ๆ ทั้งไม้ในธรรมชาติและไม้ที่ถูกจัดสรรมาปลูกตกแต่ง ไม้ดอก ไม้ผล ที่ให้ความร่มรื่นสวยงามเป็นส่วนหนึ่งที่น่าประทับใจ เช่นกับน้ำใจของผู้เป็นเจ้าของ
....