ดอกไม้เทศและดอกไม้ไทย
ต้น 47.ลิลี่
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ถ่ายมาจากงานดอกไม้งามเชียงราย
ชื่อสามัญ Lily, Easter Lily
ชื่อวิทยาศาสตร์ Lilium spp. ลูกผสมที่ได้ชื่อใหม่แล้วจำนวนมากมายจนไม่อาจใส่ได้ว่า ชนิดไหน จึงละไว้เพื่อความเข้าใจ
ชื่อวงศ์ LILIACEAE
ลำต้นบนดิน
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศ พบตั้งแต่ยุโรป เอเชียแถบจีน ญี่ปุ่น จนถึงอินเดีย อินโดไชนาร์ ฟิลิปปินส์ กระจายพันธุ์ไปไกลถึงอเมริกา แคนาดา
ในประเทศไทย พบว่ากระจายพันธุ์ไปทางภาคเหนือที่มีอากาศหนาวเย็น แต่เนื่องจากเป็นดอกไม้ที่ปรับตัวได้ดี จึงพบว่าแม้แต่ภาคกลางก็สามารถปลูกได้
ใบลิลี่ชนิดหนึ่ง
ลักษณะประจำพันธุ์
ต้น เป็นพันธุ์ไม้ที่มีหัวอย่างกระเทียมอยู่ใต้ดิน ส่งลำต้นกลมสีเขียวขึ้นเหนือพื้นดิน ได้สูง 60-180 ซม. ขึ้นอยู่กับชนิดของลิลี่
ใบ ใบเดี่ยวเวียนสลับรอบต้น รูปใบรูปหอก โคนมนปลายเรียวมีติ่งม้วนปลาย สีเขียวใบตองอ่อน ก้านใบสั้น เส้นใบ 5 เส้นออกจากโคนใบ
ดอก ออกตามง่ามใบ ส่วนปลายยอด ดอกออกได้ต้นละหลายดอก ก้านดอกยาว ดอกขนาดใหญ่ กลีบแยกจากกัน 6 กลีบ มีเกสรผู้ชูขึ้นกลางดอก เกสรเมีย 4-5 อัน สั้นกว่าเกสรผู้ กลีบดอกหนา มีหลากหลายสี สวยงาม บางชนิดมีกลีบดอกสีผสม จุดประ แต่ดอกบานเพียง 2-4 วันก็เหี่ยว ดอกมีกลิ่นหอมอ่อนๆ
ดอกลิลี่หลายชนิด
สภาพที่เหมาะสมและการขยายพันธุ์
ลิลี่ชอบดินร่วนปนทราย ระบายน้ำดี ไม่ชื้อแฉะ แสงแดดรำไร อุณหภูมิระหว่าง 20-32 องศาเซลเซียส ถ้าดินชื้อแฉะรากจะเน่าตาย การขยายพันธุ์ต้นลิลี่นิยมใช้หัว (bult) ในประเทศไทยปลูกได้ตั้งแต่ที่ราบจนถึงเขาสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 1,800 เมตร ขึ้นอยู่กับลิลี่ชนิดไหน
ปัจจุบันนี้ ลิลี่ผสมพันธุ์ได้อย่างมากมาย หลากหลายรูปแบบทั้งของต้นและดอก สีสันแปลกตาและกลีบดอกที่แตกต่างกันจนแทบไม่เหลือพันธุ์ดั้งเดิม
บันทึกผู้เขียนและผู้ถ่าย
ผมเดินทางไปตามสวนดอกไม้ทั้งบนดอยตุง เชียงรายและดอยอ่างขางเชียงใหม่ แม้กระทั่งในสวนจตุจักร เพื่อถ่ายรูปดอกไม้ไปทุกชนิดที่พบเห็น ดอกลิลี่มีลักษณะพิเศษกว่าไม้ดอกอีกมากมาย ด้วยโครงสร้างของลำต้น และรูปดอกที่ใหญ่ ดูแล้วสวยสง่ากว่าดอกไม้อื่นๆ มีเอกลักษณ์พิเศษ โดดเด่นเห็นได้แต่ไกล ในอนาคตดอกลิลี่จะยังคงความสำคัญแก่การปลูกประดับทั้งชนิดลงแปลง หรือลงกระถาง และวันนี้ได้เห็นทั้งต้นสูงและต้นเตี้ย วันหน้าจะกลายเป็นไม้ประดับตั้งตีแทนการตัดไปเสียบแจกัน
น้ำมันดอกลิลี่เป็นส่วนประกอบหนึ่งในเครื่องหอมประทินผิวที่ได้รับความนิยม