ไม้ค้ำยันการก่อสร้าง
โดยธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ทุกวัน ทุกเวลา ที่ผมก้าวเท้าออกจากบ้าน ผมคล้องกล้องถ่ายรูปขนาดเล็กๆไปด้วย เหมือนเป็นส่วนนึ่งของร่างกาย พบเจอสิ่งใดแปลกแตกต่างก็จะถ่ายรูปมาสะสมไว้ ค้นคว้าเรื่องราวจากอินเตอร์เนต ภาพที่เห็นภาพนี้คือการก่อสร้างอาคารแห่งนึ่ง ผมถ่ายรูป "ไม้ค้ำยัน" การก่อสร้าง และกลับมาค้นคว้าคำว่าไม้ค้ำยันในอินเตอร์เนต
พบว่าคำนี้ ไม้ค้ำยัน ถูกอธิบายว่าเป็นไม้ค้ำยันการพยุงร่างกายให้เดินได้สะดวกขึ้น ผมพยายามค้นคว้าคำว่าไม้ค้ำยันเพื่อการก่อสร้างกลับไม่พบคำตอบ มีแต่ตอบว่ามีร้านจำน่ายไม้ค้ำยันร้านใดบ้าง ไปไกลเกินความประสงค์
ด้วยว่าผมเรียนจบปริญญาตรีจากคณะวนศาสตร์ (วิชาการป่าไม้) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน หลังเรียนจบแล้วก็ไปทำงานภาคสนามมากมายหลายแห่ง แต่มีอยู่เพียงแห่งเดียวที่ผมได้รับประสบการที่เกี่ยวข้องกับคำว่า ไม้ค้ำยัน อันเป็นส่วนหนึ่งของคำว่า ไม้เสาเข็มหรือเสาเข็มไม้ เรื่องมันเป็นอย่างนี้ครับ
ผมได้รับคำสั่งจากป่าไม้เขตอุบลราชธานีให้ออกไปปฏิบัติการสำรวจและประเมินกำลังผลิตไม้เสาเข็มท้องทืี่จังหวัดสุรินทร์ ซึ่งมีผู้รับสัมปทานรายย่อยรายนึ่งทำคำขอทำ "ไม้เสาเข็ม" ผมจึงออกไปกันเป็นทีมๆละ 3 คนๆละ 1 แปลงทำไม้
โอย สมัยก่อน พ่อค้าวานิชขออนุญาตเรื่องใดมาก็มักจะอำนวยความสะดวกให้กับเจ้าหน้าที่ตามที่กำหนดไว้ในระเบียบปฏิบัติราชการเรื่องนั้นๆ ส่วนการปฏิบัติการก็ทำตามกรรมวิธีที่กำหนดในระเบียบของทางราชการ คำณวนกำลังผลิตไม้เสาเข็มว่าป่าแปลงดังกล่าวมีกำลังผลิตไม้เสาเข็มเท่าไร แล้วก็รายงานป่าไม้เขตตามหน้าที่เป็นอันจบกันไปจ๊อบหนึ่ง
คำว่าไม้เสาเข็ม หมายถึงต้นไม้ที่มีลักษณะเปราตรง ขนาดเส้นรอบวงตั้งแต่ 60 ซม.ลงมาจนถึงขนาดเส้นรอบวง 20 ซม.หรือขนาดหน้า 4 นิ้ว แต่เมื่อทำการตัดฟันออกตามกำลังผลิต ส่วนใหญ่มีแถมไม้ขนาดเล็กๆลงไปจากหน้า 4 นิ้ว จนถึง 2 นิ้ว และนั่นคือ เป็นไม้เสาเข็มขนาดจิ๋ว แต่ในทางก่อสร้างใช้เป็นไม้ค้ำยันการก่อสร้างดังในภาพ
ไม้ค้ำยัน ในเชิงวัฒนธรรม หมายถึง ไม้ค้ำสลี ไม้ค้ำต้นโพธิ์ ต้นโทร อันเป็นความหมายถึงการค้ำยันให้ชีวิตของผู้ค้ำรุ่งเรื่อง มั่นคง เป็นความเชื่อหนึ่งที่ยังถือปฏิบัติกันมาตราบทุกวันนี้ นอกจากนี้ยังค้ำยันต้นลำใย มะม่วง มะขามที่ตกผลดกมากจนกิ่งจะรับน้ำหนักไว้ไม่ไหว ก็จะหักหรือฉีกออกจนเสียหาย ตามสวนลำใยจึงมีการค้ำยันใม้ตราบเท่าทุกวันนี้
ไม้ค้ำยันการก่อสร้างเดิมทีเดียวใช้ไม้ไผ่จากป่าไผ่ แต่แทบไม่น่าเชื่อว่ากำลังผลิตป่าไผ่ไม่พอ ทุกวันนี้จึงใช้ไม้ค้ำยันที่เหลือเพียงไม้สนประดิพัทธิ์ หรือไม้ยูคาลิปตัส
ป่าไม้เต็งรังที่นิยมสำรวจกำลังผลิตไม้เสาเข็มนั้นหมดเกลี้ยงประเทศไทยไปแล้ว
ผมเคยเขียนเรื่อง การปลูกป่าไม้ยูคาลิปตัส คามาลดูเลนซิส เพื่อทำไม้ 4 วัตถุประสงค์ คือ ปลูกเป็นป่าไม้ซุงเพื่อการแปรรูปไม้ใช้สอย ปลูกเพื่อการทำเยื่อกระดาษ ปลูกเพื่อการทำไม้เสาเข็ม โรงเรือน และปลูกเพื่อทำไม้ค้ำยันการก่อสร้างและสวนผลไม้ แต่ละวัตถุประสงค์มีกรรมวิธีการปลูก ระยะปลูก ระยะเวลาการปลูก และการจัดการแตกต่างกัน
แหม ภาพเดียวแท้ๆ โม้จนเกินพันคำ