ดอกไม้เทศและดอกไม้ไทย
ต้น 121. พวงโกเมน
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ชื่อสามัญ New Guinea Creeper, Red Jade Vine
ชื่อวิทยาศาสตร์ Mucuna warburgii K.schum & Lauterb.
ชื่อวงศ์ PAPILIONACEAE
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศ พบถิ่นกำเนิดอยู่ที่เกาะปาปัวนิวกินี
ในประเทศไทย พบนำเข้ามาปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไปในประเทศไทย แต่ประเทศในภูมิภาคเดียวกัน อาจมีการกระขายพันธุ์โดยมนุษย์ได้เช่นกัน
สถานภาพ เป็นพืชต่างถิ่นกำเนิด เป็นไม้เลื้อยขนาดใหญ่ นำเข้ามาเพื่อปลูกเป็นไม้ประดับ
ลักษณะประจำพรรณ
ต้น เป็นเถาเนื้อแข็ง ขนาดยาวได้ถึง 15 เมตร ต้นแก่เปลือกแตกเป็นร่องตามยาว สีน้ำตาลอ่อน เปลือกใน ยังไม่มีโอกาสที่จะเฉือนดู
ใบ เวียนสลับ เป็นไปประกอบ 3 ใบ คล้ายทองกวาว กวาวเครือ รูปใบกลมรี เนื้อใบหนา สีเขียวเข้มเมื่อแก่ โคนใบมน ปลายใบแหลม เส้นกลางใบยาวจรดปลายใบ เส้นแขนงใบ 3-4 คู่ ออกตรงและเฉียง ไม่แน่นอน ก้านใบยาว 5 ซม.
ดอก ออกตามซอกใบ และปลายกิ่ง เป็นช่อห้อยยาว 35 ซม.ดอกสีส้มแดง ดอกย่อยรูปดอกถั่ว ขนาด 6-8 ซม. กลีบรองดอกเป็นรูปถ้วย กลีบดอกมี 5 กลีบ ไม่สมมาตร กลีบบนแผ่ตั้ง กลีบข้างงอนแหลมโค้งขึ้น เกสรผู้ 10 อัน ก้านเกสร 9 อันเชื่อมติดกัน อีกอันเป็นอิสระ ออกดอก เดือน กุมภาพันธุ์-เมษายน
ผล เป็นฝักยาว 15 ซม. เมื่อแก่แตกออก มีเมล็ด 12 เมล็ด
สภาพที่เหมาะสมและการขยายพันธุ์ ดินร่วน ระบายน้ำดี แสงแดดเต็มวัน ภูมิอากาศร้อนชื้น นำเข้าไปปลูกที่องค์การสวนพฤกษศาสตร์ แม่ริม เชียงใหม่ เจริญเติบโตได้ดีมีดอกให้ชื่นชมมากมาย การขยายพันธุ์ เมล็ดขนาดใหญ่ เพาะกล้าจากเมล็ดได้ง่าย และตอนหรือปักชำกิ่งได้ดี
บันทึกผู้เขียนและผู้ถ่าย
ผมพบต้นพวงโกเมนครั้งแรกที่ริมถนนสาย ปากช่อง-ปราจีนบุรี ที่ร้านอาหารอีสานร้านหนึ่ง ปลูกไว้บนพื้นที่เดิมตามธรรมชาติเดิม ๆ ความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 5-600 เมตร แต่ให้ดอกดกห้อยระย้าและสีสันสดใส จึงได้ขอเขาถ่ายรูป แต่ไม่กล้าเฉือนเปลือกลำต้นที่ค่อนข้างแก่ จึงไม่รู้ว่าเปลือกในสีอะไร และมีน้ำยางไหลออกมาหรือไม่
กวาวเครือแดง ดอกไม้ป่าเมืองไทย
เป็นไม้ต่างถิ่นกำเนิดที่สีสันสดใสแต่นำเข้าไปปลูกประดับในเขตป่าอนุรักษ์ไม่ได้ แต่บ้านเรามีต้นกวาวเครือแดงพืชในถิ่นกำเนิด หากนำกวาวเครือแดงมาปลูกเป็นไม้ประดับได้ ก็จะได้พันธุ์ไม้ประดับอีกชนิดหนึ่งเช่นกัน ซึ่งมีดอกเป็นช่อคล้ายๆกันแต่ดอกกวาวเครือแดงจะเล็กกว่า เราจะพัฒนาพันธุ์ไม้ประดับจากผืนป่ากันไหม
อ้อ ถ้าเอามีดเฉือนเปลือกต้นกวาวเครือแดงจะมียางสีแดงเลือดนกไหลออกมาครับ