วัดน้อย: วัดเล็กที่สุดในโลก,น่าน
ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ผมเคยรับราชการอยู่ที่จังหวัดน่าน นานกว่า 9 ปี(2521-2531) อยู่ในหุบเขาห้วยสามสบ อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน ห่างจากจังหวัดน่าน 50 กม. เมื่ออยู่ไกลจากกรุงเทพ 680 กม. ก็ต้องเหงาเป็นธรรมดา ผมใช้วันว่างท่องเที่ยวไปทั่วจังหวัด ตั้งแต่ห้วยโกร๋น(วันนี้เป็นอำเภอเฉลิมพระเกียรติ) จนสุดที่แม่จริม หนีร้อนก็ขึ้นดอยสูง แต่พอฤดูหนาวก็ยังหนี้ขึ้นดอยสูงไปรับอากาศหนาวหนักขึ้นไปอีก ทั้งๆที่อยู่ที่นาน้อยก็หนาวแล้ว
ผมเป็นคนขี้เหงาก็เลยชอบชวนญาติพี่น้องเพื่อนฝูงให้ขึ้นไปหา ไปแล้วก็พาท่องเที่ยวไปทั่วเท่าที่เวลาคณะนั้นๆจะมาได้ แต่มีอยู่ที่หนึ่งที่ไม่ควรขาดหายไป นั่นคือวัดภูมินทร์และพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ อันเป็นอดีตราชวังของพระเจ้าสุริยะพงษ์ผริตเดช มีอนุสาวรีย์ของพระองค์ท่านอยู่ด้สนหน้า สวยงามยิ่ง
และแหล่งสุดท้ายที่ผมชอบพาไปเยี่ยมคารวะคือ วัดน้อย วัดที่ได้ชื่อว่าเล็กที่สุดในโลก วัดแห่งสัจจะวาจา วัดแห่งสำนึกของคนซื่อ และวัดที่บ่งบอกว่า คนเมืองน่านจงรักภักดี
เรื่องมีอยู่ว่า เมื่อครั้งที่พระเจ้าสุริยะพงษ์ผริตเดช ถวายรายงานต่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ความว่า เมืองน่านมีวัดทั้งสิ้น 500 วัด
ต่อเมื่อเสด็จกลับเมืองน่านแล้ว ได้สั่งให้สำรวจวัดอีกครั้งว่าตรงตามการถวายรายงานหรือไม่ พระองค์พบว่าเมืองน่านมีวัดอยู่เพียง 499 วัด ยังความร้อนพระหฤทัยยิ่งนัก
จึงได้ทรงโปรดให้ช่างสร้างวัดน้อยขึ้นที่โคนต้นโพธิ์หน้าวังของท่าน ตั้งชื่อว่า "วัดน้อย" เพื่อให้ครบ 500 วัดดังที่ได้ถวายรายงานไว้แด่องค์พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5
จะนิ่งเสียก็คงไม่มีใครรู้ แต่ด้วยสำนึกของความสัตย์ซื่อ จึงได้สร้างให้ครบถ้วนเต็มจำนวน และนั่นคือที่มาที่ไปของคำว่าวัดที่ 500 วัดน้อย
ทุกวันนี้กลายเป็นวัดที่เล็กที่สุดในโลก ประดิษฐานอยู่ ณ ใต้ต้นโพธิ์หน้าพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติเมืองน่านวันนี้
ไปเที่ยวเมืองน่าน แวะไปกราบไหว้เอามงคลใส่กระหม่อมคงดี