ธรรมาสน์สิงห์เทินบุษบก หนึ่งเดียวในประเทศไทย
พรหมพร พานิชกิจ
ศิลปวัตถุเก่าแก่นอกจากจะเป็นมรดกล้ำค่าสร้างความภูมิใจให้คนรุ่นหลังแล้ว ยังเป็นโบราณวัตถุที่เอ่ยบอกเรื่องราว ความเป็นมาแต่หนหลังของชุมชน เป็นจารึกทางประวัติศาสตร์ที่ควรค่าแก่การศึกษาถึงอดีตรากเหง้าแห่งชุมชน
ธรรมาสน์ ( ทำ – มาด) น. หมายถึงที่นั่งแสดงธรรม หรือแท่นที่สร้างขึ้น หรือจัดขึ้นสำหรับพระสงฆ์นั่งเทศนา โดยเฉพาะเนื่องจากมีพระพุทธประสงค์ว่า พระธรรมเป็นที่เคารพสูงสุดของพุทธศาสนิกชน แม้พระพุทธองค์ก็ทรงเคารพพระธรรม ดังนั้นผู้แสดงธรรมจึงได้รับการเชิดชูเป็นพิเศษ ให้นั่งสูงกว่าผู้ฟัง แม้ในที่ประชุมนั้นจะมีพระมหาเถระ หรือพระราชา ผู้แสดงธรรมก็จะได้รับสิทธิพิเศษให้นั่งบนที่สูงกว่า ในครั้งพุทธกาลพระสาวกผู้แสดงธรรมก็นั่งบนที่สูงกว่าศาสดา
ธรรมาสน์สิงห์เทินบุษบก วัดศรีนวลแสงสว่างอารมณ์ บ้านชีทวน อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี ที่สวยงามโดดเด่นด้วยเป็นศิลปวัตถุโบราณตามภาพนี้ ไม่ทราบประวัติการก่อสร้าง แต่สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในปี ๒๔๖๘ - ๒๔๗๐
บ้านชีทวน อยู่ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ ๒๖ กิโลเมตร
การเดินทางไปชม เริ่มจากจากหอนาฬิกา หน้าราชภัฏ ไปตามทางหลวงหมายเลข ๒๓ (อุบล – ยโสธร) ประมาณ ๒๑ กิโลเมตร จะถึงบ้านท่าวารี มีทางแยกเลี้ยวซ้ายเข้าหมู่บ้านอีก ๕ กิโลเมตร เป็นหมู่บ้านเก่าแก่ มีแหล่งโบราณคดีที่สำคัญของจังหวัด เป็นหมู่บ้านแห่งตำนาน พระนางเจียงได และเรือขุดโบราณ
มีมรดกทางศิลปกรรมล้ำค่าหลายอย่างที่นี่ และหนึ่งในนั้นคือ
ธรรมาสน์สิงห์เทินบุษบก เป็นธรรมาสน์ที่มีความสวยงามและเป็นศิลปกรรมที่แปลกแตกต่างไปจากที่อื่นๆ นั่นคือ ธรรมาสน์สิงห์เทินบุษบก เป็นงานศิลปกรรมที่เกิดจากงานผสมผสานความคิดแบบไทย กับฝีมือช่างชาวญวนเวียง หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “แกวเวียง” ที่มีความสวยงามสมบูรณ์และมีเพียงแห่งเดียวในประเทศไทย ที่จังหวัดอุบลราชธานี และในโลกนี้อาจมีเพียง ๒ แห่งอีกที่ก็คือ ประเทศลาว
ธรรมาสน์สิงห์เทินบุษบก มีลักษณะเป็นรูปสิงห์ ยืนเทินปราสาท (ตัวธรรมาสน์) สร้างด้วยอิฐถือปูน ยอดปราสาทเป็นเครื่องไม้แกะสลักทำเป็นชั้นซ้อนลดหลั่นกันลงมา อย่างสวยงาม มีทั้งภาพของเหล่าเทพและปราสาท ส่วนตัวสิงห์ด้านหัวเป็นหัวสิงห์ ตรงกลางเป็นทรงเจดีย์มีช่องสี่เหลี่ยมทั้ง ๔ ด้าน มีรูปภาพเขียนสีเป็นรูปของเหล่าเทวดาและดอกไม้ของชาวฝรั่ง
ส่วนตัวฐานของธรรมาสน์สิงห์มีเหล่าเทวดาและสัตว์ในวรรณคดีไทยอยู่รายล้อมลักษณะคล้ายกับมาฟังการแสดงธรรมของพระสงฆ์ ประดับตกแต่งด้วยปูนปั้น และลายเขียนสีแบบศิลปะญวนทั้งหลัง ตัวธรรมาสน์ตั้งอยู่ในหอแจก (ศาลาการเปรียญ) ทรงไทยที่มีจิตกรรมฝ้าเพดานศิลปะสกุลช่างเดียวกัน ที่เขียนแผ่นสังกะสีบุเพดาน เขียนเป็นรูปราหู ลายดอกไม้ ใบไม้ รูปสัตว์ต่างๆ ลายดวงดาราขนาดใหญ่อยู่ตรงกลาง ล้อมรอบด้วยเด็กมีปีก คล้ายกามเทพ เกี่ยวพันเป็นวงกลมข้างๆ ดวงดารา เป็นลายดอกไม้ป่า รูปเต่า ม้ามังกร
อีกข้างมีรูปคนนั่งอยู่บนพญานาค ๒ ตัว อยู่ในท่าอุ้มเด็ก ถือถาดผลไม้บนศีรษะ มีรูปพญานาค และรูปหงส์ด้วย ถือเป็นประติมากรรมที่มีคุณค่ายิ่งทางด้านศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน ซึ่งกรมศิลปกร ได้มีการขึ้นทะเบียนธรรมาสน์สิงห์เทินบุษบกนี้ให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมไทยเอาไว้ เพื่อให้ลูกหลานคนไทยได้เข้ามาศึกษาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
๐๐๐๐๐