หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
บ้านทุ่งแสนสุข
ตอน 19. พรานสุ่ม
“มณีดิน”
แม่ผมไม่เคยว่าง เพราะถ้าว่างแม่ต้องหาเรื่องมาทำจนได้
หน้าน้ำนองเต็มตลิ่ง เย็นๆไม่มีอะไรทำนอกจากนั่งๆนอนๆฟังละครวิทยุส่วนใหญ่เป็นพี่เจน ส่วนพี่จันทร์นั้นชอบอ่านหนังสือนิยายประโลมโลกที่หาหยิบยืมกันไปมาในหมู่ญาติพี่น้อง
ผมกับทุยก็เดินไปดูทีวีขาวดำจอใหญ่ ยิ่งเวลาที่ไอ้ปืนโตกำลังออกอากาศละก้อ นั่งจ้องกันตาไม่กระพริบ
น้ำแห้งแทบขอดคลองห้วยคัน เหลือน้ำแค่หัวเข่า แต่ปลาน้อยใหญ่ยังมีดำผุดดำว่ายให้เห็น
ทุกปีในช่วงเวลาอย่างนี้ กลุ่มเพื่อนๆของแม่อันประกอบไปด้วยพี่ๆน้าๆบ้านห้วยคันเหนือ อาทิเช่น พี่สายแม่ไอ้เสริม พี่เครือแม่ไอ้เริง พี่อางลูกตาผง พี่เยื้อนเมียพี่แฉ่ แม่ผมแก่กว่าทุกคน ด้วยว่าทุกคนเรียกว่าน้า อันเป็นศักดิ์ตามสายเลือด และตามอาวุโส จะรวมตัวกันด้วยชุดถกเขมร เหน็บชายผ้าถุงไว้ที่สะเอว สวมเสื้อแขนสั้นสีคล้ำตามสะดวก สวมงอบกันทุกคน คล้องตะข้องใส่ปลาไว้ที่สะเอว เป็นทีมล่าสุ่มปลาหน้าน้ำขอดคลอง
ในจำนวนนี้ไม่มีเด็กๆคนไหนไปกับแม่เหมือนผม ผมได้ไปก็ด้วยว่าแม่อยากให้ไป ถ้าเป็นเจ้าทุยน้องชายนอกจากแม่ไม่อยากให้มันไปด้วยแล้ว มันก็ไม่ชอบไปลุยขี้โคลนในน้ำตื้นๆ
พี่เจนกับพี่จันทร์นั้นไม่ต้องกล่าวถึงเลย ถ้าไปด้วยก็เป็นอันว่า จะไม่ได้ปลามากินสักตัว พี่สาวสองคนของผมทำอะไรก็ไม่เป็นสักอย่างที่เกี่ยวข้องกับเรื่องหาปลามากิน แค่จะจับสุ่มก็ทั้งยากจะเป็นไปได้
บ่ายพอว่าแดดเริ่มคลายตัว สมัครพรรคพวกของแม่เหล่าพรานสุ่มปลาก็มาพร้อมกันที่หน้าบ้าน แม่เดินออกไปพร้อมกับผม แล้วก็ออกเดินนำหน้ามุ่งไปยังชายคลองห้วยคัน ใต้จากหน้าวัดลงไปเป็นร้อยเมตร สุ่มปลาหรือตกปลาหรือทอดแหหาปลาหน้าวัดไม่มีใครทำกันถือเป็นเขตอภัยทาน หน้าวัดจึงเหมือนเป็นเขตให้ปลาได้ผสมพันธุ์และเติบใหญ่ได้อย่างสบายใจปลอดภัยทุกเวลา แต่ถ้าเจ้าปลาเหล่านั้นหลุดพ้นลงไปใต้เขตวัดหรือขึ้นไปเหนือเขตหน้าวัด ก็เป็นอันว่าเป็นเขตปลอดอภัยทาน จับปลาไปกินกันได้ไม่ต้องกังวลใจ ไม่บาป
“แม่ ทำไมต้องเดินลงมาทางบ้านใต้นี่ล่ะ” ผมถามด้วยความสงสัย
“ปลาอาจจะขึ้นมาจากทางใต้น้ำเพื่อไปอยู่ที่หน้าวัดบ้านเรา ดักมันซะที่นี่แหละ”
แม่ตอบแล้วก็จ้ำอ้าวไปข้างหน้า ถึงเขตที่คะเนว่าน่าจะมีปลาให้สุ่มจับกันได้ พรานสุ่มปลาของแม่ก็เรียงหน้ากระดานกันลงไปในคลองห้วยคัน หันหน้าทวนน้ำ แล้วก็เดินสุ่มสวบๆไปพร้อมๆกัน พี่เครือได้สัญญาณว่ามีปลาก็ล้วงลงไปควานจับเอาปลาหมอกลมขึ้นมาตัวหนึ่ง พี่เครือหย่อนปลาลงในตะข้องข้างเอว พี่สายยังเดินสุ่มไปข้างหน้า ไม่ล้วงมือลงไปปากสุ่ม ส่วนแม่ผมล้วงๆควักๆจับปลาใส่ไม่ได้ขาดสาย แต่ละคนก็ก้มๆเงยๆ สุ่มดะไปเรื่อยๆ ผมเดินตามไปใกล้ๆแม่ แต่ก็ยังไม่มีหน้าที่อะไรให้ผมทำ
เสียงสุ่มเสียบน้ำดังฉ่า พรายน้ำกระเด็นไปข้างหน้า รอยบุ๋มที่ก้านสุ่มกระแทกน้ำเป็นวงตามรูปสุ่ม ปลากระโจนหนีไปข้างหน้าเป็นครั้งคราว มันคงตกใจ พรานสุ่มสุ่มกันไปไม่หยุดยั้ง จนกระทั่งเข้าไปใกล้เขตหน้าวัด จึงหยุด ไขว้สุ่มขึ้นเหนือไหล่ในท่าสบายๆ เดินข้ามเขตวัดไปยังเขตเหนือวัดด้วยกลัวบาป
“แม่ครับ ได้ปลากี่ตัวแล้ว ปลาอะไรบ้างเนี่ย” ผมถามระหว่างเดินหิ้วสุ่มแทนแม่
“สี่ห้าตัว ปลาหมอกลม ปลาช่อนตัวเท่าข้อมือ แล้วก็ปลาดุกด้านตัวหนึ่ง” ผมเดินเข้าไปจนชิดตะข้องที่เอวแม่ พยายามจะเปิดงาตะข้องเพื่อดูปลา
“ถ้าผมเป็นปลา ผมก็จะไม่ออกจากหน้าวัดแน่ๆ “ ผมพูดขึ้นลอยๆ
“ปลามันฉลาดอย่างมึง พวกกูก็อดกินปลาซิ” พี่เครือสวนเปรี้ยง
“ปลามันรู้เขตที่ไหนเล่า ไอ้ดำจรกาเอ้ย” พี่สายเหน็บต่อ
เสียงหัวเราะแบบขำๆกับคำพูดของผม แต่ผมก็ยังยืนยันว่า ปลามันน่าจะมีสัญชาติญาณการเอาตัวรอด มันจึงน่าจะไปหลบอยู่ในเขตอภัยทาน พรานสุ่มปลาเดินข้ามหน้าวัด พอพ้นเขตวัดไปอีกราวๆ50 เมตร ก็เดินลงห้วยเหมือนเดิม แล้วก็เดินเรียงหน้ากระดานโดยหันหน้าขึ้นเหนือน้ำ การสุ่มปลายามหน้าน้ำขอดคลองนี้ ทำกันทุกปี ไม่ได้มีแต่คณะของแม่ แต่มีหลายกลุ่มหลายมือพราน เพราะว่าคลองห้วยคันนั้นเปรียบเสมือนเส้นเลือดใหญ่
เสียงร้องของพี่อางดังวี๊ดขึ้น พร้อมกับสลัดมือเร่าๆ เลือดไหลลงมาตามนิ้วมือแดงฉาน ทุกคนวางสุ่มทิ้งแล้วโอละเห่กันเข้าไปหาพี่อาง
“โดนอะไรวะ ไหนให้น้าดูแผลซิ” แม่เดินเข้าไปจับมือพี่อางแล้วก็วักน้ำ ล้างเลือดที่ไหลออก แผลเป็นทางยาว ไม่ใช่รอยเขี้ยวงู หรือรอยยักของปลาดุก
“ไม่ใช่รอยเขี้ยวงู ถ้าจะโดนแก้วแตกบาดเอาตอนควานจับปลา” แม่บอกแล้วก็บีบนิ้วพี่อางจนเลือดไหลแรงเป็นการไล่เลือดล้างแผล
“ดำ ไปสุ่มแทนพี่อาง ไป๊” แม่พูดจบผมก็ปรี่เข้าไปที่สุ่มพี่อาง ผมยกสุ่มขึ้นเงื้อสูงจนเทินเหนือหัว ทุกคนหัวเราะครืน
“ท่ามันเอาเรื่อง มันจะหงายหลังไปหรือเปล่าวะเนี่ย”
พี่เครือพูดหัวเราะ น้ำหมากกระเด็นหยอยๆ แม่หัวเราะตาม ท่าอันแสดงความตั้งใจ คงเห็นแล้วขำ ผมสุ่มโครมลงไปน้ำแตกกระจายดังซ่า ผมควานมือลงไปในช่องหัวสุ่ม ควานอยู่พักหนึ่งก็ไม่ได้ปลาสักตัว
“เวลาสุ่มปลาเนี่ย เขาจะสุ่มให้ฟันสุ่มกระแทกน้ำดังฉับ ไม่ใช่ดังซ่าๆ ปลาหนีไปหมด เมื่อสุ่มลงไปแล้วก็ทิ้งชั่วอึดใจ ถ้ามีปลาอะไรก็ตามอยู่ในสุ่ม มันจะวิ่งชนดังกึกกัก นั่นแหละถึงค่อยควานมือลงไปไล่จับมัน” แม่หันมาบอกเล่าให้ผมเข้าใจ ถึงวิธีการเรียนรู้ว่ามีปลาในสุ่มหรือไม่มี
“แต่ถ้าสุ่มลงไปแล้ว ทิ้งชั่วอึดใจไม่มีเสียงชนกึกกักเลย แสดงว่าไม่มีปลาในสุ่ม ก็ยกสุ่มสุ่มต่อไปทันที”
แม่บอกแล้วก็หันไปสุ่มต่อ ผมฟังแล้วก็ยกสุ่มต่อตาม แต่คราวนี้มีปลาชนสุ่มดังกึกๆ ผมดีใจ ร้องลั่น
“แม่ ปลาชนสุ่ม”
แล้วก็ยื่นแขนน้อยๆลงไปในช่องหัวสุ่ม แม่ยิ้มอยู่ใกล้ๆ กลายเป็นว่าทุกคนหยุดคอยดู พี่สายหัวเราะเมื่อผมจับปลาช่อนตัวเท่าข้อมือขึ้นชูอวด ผมยัดใส่ตะข้องพี่อาง แล้วก็ทำการสุ่มต่อ ผมกระหยิ่มยิ้มย่อง นึกในใจ กูก็สุ่มเก่งเหมือนกัน ได้ยินเสียงพี่สายพูดขึ้น
"ปลาตาบอด" เสียงหัวเราะครืนใหญ่ ผมงง
ตะวันบ่ายลงลับขอบกอไผ่ข้างคลองห้วยคัน แสงแดดอ่อนระโหยบอกเวลาว่าจะใกล้ค่ำ ทุกคนขึ้นจากคลองแล้วก็นั่งพักอยู่ชายตลิ่ง พี่อางจับปลาที่ผมสุ่มได้ส่งให้แม่ แต่แม่ไม่รับ
“เอาไปเถอะ น้าได้หลายตัวเหลือกินแล้ว”
“ไอ้ดำมันสุ่มได้ ข้าให้มัน” พี่อางยังยืนยันย้ำ ผมตีหน้าไม่ถูกว่าควรจะทำอย่างไร
“แม่ว่า แม่ได้ปลาเยอะแล้ว ให้พี่อางไปกินเถอะนะ ดำว่าไงลูก” แม่หันมาพูดกับผมเชิงปรึกษาหารือ
“ครับแม่ ผมสุ่มปลา เป็นแล้ว พี่อาง พี่เอาไปกินเถอะ”
ผมพูดจบแม่ก็ลุกขึ้นเดินนำหน้าพาผมกลับบ้าน ทุกคนลุกขึ้นแล้วแยกย้ายกันกลับบ้าน พรุ่งนี้ไปโรงเรียน ผมจะมีเรื่องโม้ให้เพื่อนฟังอีกแล้ว
ผมนี่แหละเป็น “พรานสุ่ม”