อาชีพปลูกขนุนขายลูก
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
วันหนึ่ง ผมได้มีโอกาสไปเยือนสวนขนุนบ้านหนองแก สวนของคุณพ่อประนอม คุณแม่สมแป้น เทศนา วัย 77 ปี อยู่บ้านเลขที่ 92 หมู่ 3. ต.ไร่ใหม่ อ.สามร้อยยอด จ.ประจวบคีรีขันธ์ บนเนื้อที่ 80 ไร่ มีถนนลาดยางเข้าถึงสวนทุกแปลง ไฟฟ้า น้ำประปาบาดาลมีใช้สะดวกสบายกว่าหมู่บ้านไหน ๆ อีกหลายแห่ง
ผมได้มีโอกาสฟังเรื่องเล่าอย่างเพลิดเพลิน จากปากของสองตายาย เรื่องมันเป็นอย่างนี้ครับ
“เดิมทีเดียว พ่อเป็นคนนครปฐม แต่งงานกับแม่ส้มแป้น แล้ววันหนึ่งได้ข่าวจากญาติๆว่า เขาจะมีการเปิดพื้นที่ให้จับจอง จึงปรึกษากันก่อนตัดสินใจอพยพมายังบ้านไร่ใหม่ ไม่ไกลจากบ้านไร่เก่านัก ผมไม่ได้มาแผ้วถางป่าใหม่นะครับ มาหาซื้อจากที่เขาบุกรุกแผ้วถางเป็นไร่ไว้แล้ว สมัยนั้น จะมีคนกลุ่มหนึ่งที่จับจองไปเรื่อย ๆ แล้วก็ขายต่อเรื่อย ๆ คนกลุ่มนี้ จับจองแล้วขายต่อว่างั้นเถอะนะ”
“พื้นเพเขาปลูกสับปะรด เราก็ปลูกตาม ๆ เขาไป พื้นที่ดินเป็นทราย แทบไม่มีคูคลองหรือแม่น้ำสายใหญ่ น้ำป่าลงมาทีหนึ่งก็ได้เห็นน้ำในคลองแห้งมีน้ำสักครั้ง ปัญหาใหญ่ของพื้นนี้จึงอยู่ที่น้ำ ครั้นจะรอเพียงน้ำฝนก็แปรปรวนไม่ตกต้องตามฤดูกาลมากนัก จึงต้องหาพืชที่ทนแล้ง เติบโตได้เร็ว ให้ผลผลิตสม่ำเสมอ ซึ่งสอดคล้องกับไร่สับปะรด ต่อมาได้มะพร้าวมาปลูกควบเพิ่มแหล่งรายได้ให้มากขึ้น ระยะปลูก 6x6 เมตร”
คุณแม่ส้มแป้น คุณสุนันท์ เทศนา
“มะพร้าวนี่ ปลูกแล้วก็ปล่อยให้เทวดาเลี้ยง จากต้นเล็ก ๆ ก็เฝ้ารอวันที่เขาจะเติบโตขึ้น เพียง 4-5 ปี ก็ได้ผลให้เก็บขายเพิ่มรายได้ มากขึ้น ๆ อ้อ มะพร้าวนี้ พ่อสังเกตดูนะ ยิ่งอายุมากขึ้น ยิ่งลูกดกมากขึ้น ๆ เวลาจะขายก็แค่แจ้งผู้ซื้อแบบเหมาสวน เขาจะมาเก็บเอง เรารอรับเงินและนับจำนวนแค่นั้น”
ต้องคัดตัดทิ้งให้เหลือพอเหมาะ
“แต่เรื่องการปลูกและบำรุงพืชผลนี่ ต้องหมั่นเรียนรู้ทั้งจากเพื่อนบ้าน และฟังวิทยุ ที่สำคัญ ประสบการณ์ช่วยให้พัฒนาสวนได้ตรงกับสภาพที่แท้จริงเลยครับ”
“บางแปลงจึงปลูกสับปะรดส่งเข้าโรงงาน สับปะรดดีนะครับ ปลูกครั้งเดียวเก็บเกี่ยวได้ถึง 3 ปี ปลูกครั้งแรก เก็บเกี่ยวปีแรกก็ได้ต้นทุนค่าหน่อค่าเตรียมพื้นที่ ค่าปุ๋ย คืนแล้ว ปีที่ 2-3 จึงเป็นกำไรที่เก็บได้แน่นอน ปัจจุบันนี้ แบ่งที่ดินสวนให้ลูก ๆ รับผิดชอบกันไปตามสัดส่วนแล้ว” คุณพ่อเล่าพลางก็หัวเราะและยิ้มเมื่อเห็นว่าผู้ฟังสนใจ
“วันหนึ่ง แม่เอาเม็ดขนุนที่กินเนื้อแล้ว ฝังดินในสวน ปลูกจากเมล็ด 3-4 ปี ก็เริ่มให้ผลผลิต ปลูกไว้ไม่เยอะหรอกนะ แต่ทำเงินได้เป็นกอบเป็นกำ การปลูก การบำรุงรักษา ก็ไม่ยุ่งยาก ไม่ยิบย่อย ก็เลยตัดสินใจหาซื้อพันธุ์ขนุนที่เขาว่าดี ๆ มาปลูก ปลูกตามความต้องการของตลาดเป็นหลัก เช่น พันธุ์ทองประเสริฐลูกไม่ใหญ่นัก แต่เนื้ออร่อยหวานกรอบแต่เละง่าย ที่ชอบกันมากคือพันธุ์มาเลเซียลูกจะใหญ่ ดกมาก เนื้อในหนา หอมกรอบ และไม่เละ ขนุนแกะขายจึงนิยมกันมากเป็นพิเศษ ดีที่สุดคือพันธุ์เพชรราชา ต้นนี้ ขายลูกไปนอกเป็นส่วนใหญ่”
ไม้รองลูก ถูกดินเชื้อราจะขึ้น
แม่ชวนให้ออกไปดูสวนขนุนของจริง ซึ่งมีอายุมากกว่า 15 ปีแล้ว เห็นร่องรอยต้นเก่าแห้งตายแต่ต้นใหม่แตกหน่อขึ้นมาแทน ในแต่ละสวนจะขุดบ่อน้ำ พร้อมปั้มไว้ประจำ อุปกรณ์บนกระบะรถปิ๊กอัพใช้ฉีดพ่นทั้งปุ๋ยและยาแก่ต้นขนุนพร้อมใช้งาน ระบบน้ำได้วางระบบไว้ทุกต้น แต่ละต้นนี่ปลูกห่างกันราวๆ 6x6 เมตร ถนนภายในสวนกว้างขวางพอที่รถไถและรถยนต์จะเข้าทำงานได้สะดวก
“ตอนนี้ พันธุ์เพชรราชา ได้รับความนิยมสูงกว่าพันธุ์อื่น ๆ เพราะให้ผลดก ขนาดลูกกำลังดี ไม่ใหญ่ไม่เล็กจนเกินพิกัด ทรงลูกกลมรีสวยงาม เนื้อในหวานกรอบ อร่อยมาก ชาวจีนชอบมากทีเดียว”
คุณแม่ชี้ชวนให้ดูแต่ละพันธุ์แล้วก็เข้าไปดม ๆ ดูที่ลูกคาต้น เพื่อหาลูกสุกฝากมาให้กินดู
พื้นสวนต้องสอาด
“ลูกนี้ ตาห่าง แต่ก็ยังไม่ทั่วทั้งผลดีนัก ตัดไปคงต้องปล่อยไว้อีกหลายวัน เดี๋ยวลองไปหาอีกต้นดู”
ในขณะที่เราเดินตามคุณแม่ส้มแป้นไปนั้น หลานชายก็กำลังควบคุมการฉีดยาป้องกันราเพลี้ยตามระยะเวลาที่จำเป็น
ล้งรับซื้อเพื่อขายส่ง
“ที่เหนื่อยมากก็ตรงการใส่ปุ๋ย ตั้งแต่เริ่มปลูกบำรุงต้นให้เติบโต ก็ใช้สูตร 15-15-15 หรือ 16-16-16 เรียกกันว่าสูตรเสมอ พอต้นโตพอที่จะออกดอก เรียกว่า เป็นการสร้างตาดอก ก็ต้องช่วยพ่นปุ๋ยสูตร 12-24-12 หรือ 9-24-24 แล้วก็ต้องมาเดินคัดดอกและลูกที่ไม่ต้องการทิ้ง อันนี้เป็นความชำนาญพิเศษ คนทำสวนทั่วไปจะไม่ค่อยเข้าใจ”
“ขนุนลูกที่เหลือไว้จะเติบโตตามเวลาที่เหมาะสม แต่ถึงกระนั้นเราก็ยังต้องบำรุงผลด้วยปุ๋ยสูตร 15-15-15 หรือ 16-16-16 อีกครั้ง อันเป็นการบำรุงผลให้สมบูรณ์ ”
“แต่ถ้าใบมีเพลี้ยแป้งหรือเพลี้ยหอม พ่นด้วยสารอโซดริน มาลาไธออน ป้องกันโรคราดำให้ดอกด้วยสารเบโนมิลหรือกำมะหยี่ผงชนิดละลายน้ำ พอผลเริ่มโต ป้องกันแมลงวันผลไม้ด้วยการห่อหรือไม่ก็พ่นด้วยสารไดเมทโธเอท สุดท้าย จะเจอด้วงเจาะลำต้น ป้องกันโดยใช้สำลีชุบสารเคมีแบบดูดซึมกำจัดแมลง ยัดใส่รูมันนั่นแหละ”
“พื้นสวนขนุนต้องหมั่นดายวัชพืช ให้สวนสะอาด ป้องกันแมลงและศัตรูที่มาหลบซ่อน เช่นสวนที่พ่อแม่ยกให้สุนันท์เขา ไม่ค่อยได้ไปทำหญ้าเลยรกไปหมด คงเก็บผลผลิตได้ไม่มากนัก เชื่อไหม เคยพาเจ้าของสวนเข้าไปแล้ว แค่แบกลูกขนุนยังล้มกลิ้ง”
แล้วเสียงหัวเราะก็ดังขึ้นด้วยความขำขันลูกสาว
“พ่อก็เลยบอกว่า กลับไปทำงานห้องแอร์เถอะลูกเอ๋ย”
วันนั้น ก่อนกลับได้รับขนุนพันธุ์เพชรราชามา 1 ลูก อ้วนกลม ชวนกิน แต่คงต้องรออีกสัก 3-4 วัน คุณแม่แนะนำว่า ถ้าจะให้ขนุนลูกนี้สุกเร็วขึ้น ก็ใช้ไม้ตอกเป็นลิ่มที่ก้านขนุน”
นี่คือภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวสวน
“แม่มีพี่น้อง 9 คน อพยพมาซื้อสวนทำกินอยู่ที่นี่หมดเลย อาณาเขตสวนติดต่อกันไป ทำให้อบอุ่นและไม่คิดจะกลับไปนครปฐมอีกเลย เป็นคนบ้านหนองแก ตำบลไร่ใหม่ ไปแล้ว ล้ง(ตลาดรับซื้อ)ที่เห็นฝั่งโน้น ก็เป็นของเครือญาติของพวกเราเอง เลยไปเป็นล้งของคนจีนมาตั้งรอรับซื้อส่งไปนอก”
สนใจ เยี่ยมชม ติดต่อ โทร.089-7720962