สัตว์โลกน่ารัก: นกกระแตแต้แว้ด
โดยธงชัย เปาอินทร์ -เรื่อง/ภาพ-ธงชัย-นภสร เปาอินทร์
ดุ่มเดินไปในพื้นที่โล่งกว้างทางไม่รกในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กำแพงแสน ช่วงเวลาตั้งแต่ 16.00 น.เป็นต้นไป แดนดินที่ตกแต่งผังที่ดินไว้ให้เป็นถนนวนไปรอบๆพื้นที่ที่เต็มเปี่ยมไปด้วยน้ำ ลาดเนิน แต่มีต้นไม้ทั้งใหญ่และเล็ก พอเดินเฉียดเข้าไปในเส้นทางระหว่างกอไผ่กับเนินปลูกไม้ดอกหอม นกกระแตแต้แว้ดจะส่งเสียงร้องป้องกันอาณาเขต เสียงดังแจ็ดๆๆๆ แล้วก็บินถลาขึ้นไปบนอากาศ พฤติกรรมเช่นนี้ ไปถึงมุมไหน ก็จะได้เห็น พบเห็นง่ายครับ
นกกระแตแต้แว้ดกลางทุ่งโล่ง
แต่โบราณว่า ปลาหมอตายเพราะปาก นั้นนกกระแตแต้แว้ดก็น่าจะใกล้เคียงกัน เมื่อมันโผบินขึ้นพร้อมด้วยเสียงที่ร้องป้องอาณาเขตนั้น ยิ่งทำให้เกิดความสนใจ มีอะไรหรือ ผมตัดสินใจเดินเข้าไปในจุดที่เขาพยายามร้องๆๆ ผมจึงได้พบว่า มีไข่อยู่ในวงหญ้าแพรก 4 ฟอง ไข่สีขาวตุ่นๆสลับลายสีน้ำตาล รูปรีปลายด้านหนึ่งมนอีกด้านหนึ่งค่อนข้างแหลม เจ้านกหวงไข่บินขึ้นไปร้องแรกแหกกระเฌออยู่บนอากาศเหนือหัวเรา วนไปแล้วก็วนมา
ขนบังหูสีขาว
นกกระแตแต้แว้ดเป็นนกที่มีขนาดยาว 33-35 ซม.โดยประมาณ หัว คอท้ายทอย และอกด้านบนมีขนสีดำ ท้องมีสีขาว หลังสีน้ำตาลหัวปีกมีสีขาว เมิ่อบินจะเห็นแถบขาวคล้ายๆบูมเมอแรง ปลายหางสีดำ หนังหน้าสีแดงสด แต่ทั้งตัวผู้และตัวเมียคล้ายคลึงกันมากจนแยกไม่ออก ปากยาวมีสีแดงปลายดำ หูมีขนสีขาวแต้มทั้งสองข้าง ขายาวสีเหลือง มีนิ้วเท้า 4 นิ้ว 3 นิ้วยื่นไปข้างหน้า มีพังผืดนิดๆ นิ้วหลังสั้นและอยู่สูงจากนิ้วอื่นๆ นกกระแตแต้แว้ดจึงเกาะกิ่งไม้ไม่ได้ได้แต่วิ่งไปบนพื้น
อาจจะวางไข่หรือกกไข่
นกกระแตแต้แว้ด มีชื่อสามัญว่า Red-wattled Lapwing ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Vanellus indicus อยู่ในวงศ์ CHARADRIIDAE เสียงร้อง แตแต้แว้ด แตแต้แว้ด ผสมพันธุ์ช่วงเดือนเมษายน-พฤษภาคม ทำรังในสนามหญ้า บนดินนุ่มๆ ที่โล่งแจ้ง ข้อสังเกต พบว่านกกระแตแต้แว้ดจะนอนกกไข่กลางแจ้ง หากเข้าไปใกล้จะเดินหนี ทิ้งไข่ไว้ แต่ถ้ามีการรบกวนมากจะเจาะไข่ทิ้งแล้วไปทำรังวางไข่ใหม่อีก
ไข่นกกระแตแต้แว้ดและลูกนก
ผมเดินไปเห็นนกกระแตแต้แว้ดตัวเล็กๆกำลังเดินอยู่ในสนามหญ้า พอจะเข้าไปใกล้พ่อแม่นกก็ร้องแหกปากลั่น แตแต้แว้ด แตแต้แว้ด แล้วก็พยายามจะเข้ามาไล่ผมให้ไปเสียให้พ้น แต่ผมไม่ไปแล้วยังดื้อถ่ายรูปลูกๆของเธอมาด้วย บางทีผมเห็นเจ้าวรนุช(เหี้ย)เดินส่ายไปส่ายมาตามนกพวกนี้ นกพ่อแม่จะร้องกันเสียงดัง เจี๊ยวจ๊าวไปทั้งทุ่ง
นกกระแตแต้แว้ดบินขึ้นไปพร้อมกับร้อง ร้อง ระวังภัยสูง
นกกระแตแต้แว้ด พบเห็นง่ายในที่โล่งแจ้ง ริมน้ำชายคลอง ในนาข้าวที่เพิ่งผ่านการดำใหม่ๆ เพื่อหาอาหารโปรดของเขาคือไส้เดือน หนอน แมลงตัวเล็กๆ ไม่เคบพบเห็นว่านกกระแตแต้แว้ดกินปลา ว่ากันว่า นกชนิดนี้ชอบอยู่เป็นฝูงๆละ 20-30 ตัว แต่เมื่อใกล้ช่วงผสมพันธุ์จะแยกคู่ไปจู๋จี๋กันต่างหาก มีแนวโน้มว่าจะไม่สูญพันธุ์แน่นอน
ยืนชายน้ำแต่ไม่รู้กินปลาหรือเปล่า
ในต่างประเทศพบที่ปากีสถาน อินเดีย ศรีลังกา พม่า เนปาล มลายู เวียดนาม ฯลฯ นกชนิดนี้ ช่วยเพิ่มความมั่นใจให้กับตากล้องมือใหม่หัดถ่ายได้ดี เพราะว่าเขาชอบยืนเหม่อ และเข้าถึงได้ค่อนข้างง่าย