บึงบอระเพ็ด : นครสวรรค์ชวนเที่ยว โดยป่าน ศรนารายณ์ เรื่อง-ภาพ

                                                 ครั้งหนึ่งที่ บึงบอระเพ็ด : นครสวรรค์ชวนเที่ยว

                                                                                                                   โดยป่าน ศรนารายณ์ เรื่อง-ภาพ

                  เคยไปหรือยังคะ บึงบอระเพ็ด บึงน้ำจืดที่กว้างใหญ่ไพศาลที่สุดในประเทศไทย บึงนี้เป็นบึงของจังหวัดนครสวรรค์ค่ะ  ครอบคลุมพื้นที่ถึง 3 อำเภออันได้แก่ ท่าตะโก ชุมแสงและเมือง เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำสำคัญ มีความหลากหลายทั้งพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ เป็นแหล่งอาหารมาชั่วนาตาปี และมีเรื่องเล่าขานกันมากมายหลายเรื่อง บางเรื่องก็เป็นตำนาน บางเรื่องก็เป็นแค่เพียงเรื่องเล่าขานกันปากต่อปาก

                        
                                                                 ปลาสวยงาม.....ในตู้กระจก

                 บึงบอระเพ็ดนี้ มีสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกสำคัญคือ จรเข้ ว่ากันว่าชุมยังกับยุง บางวันมันขึ้นมานอนขวางทางรถไฟสายเหนือ คนนั่งรถไฟสมัยนั้นตื่นเต้นตกใจ กลัว บางคืนตัวผู้มันส่งเสียงร้องคร่ำครวญหาคู่เมื่อถึงฤดูเป็นสัตว์อย่างน่าสยอง ส่งสัญญานรักเรียกคู่(ตัวเมีย) เมื่อคู่ของมันเข้ามาหามันก็พากันไหลลงน้ำไปผสมพันธุ์กันอย่างมีความสุข อิจฉาไหมคะ 


                          ลุงเข้...เขาละจอมเก๋า                                                      ภาพสาธิต..มีเรื่องราว

                  ที่นี่เคยมีปลาเสือตอลายใหญ่ สัตว์น้ำแสนสวยชุกชุมมาก แทบว่าจะมีอยู่แหล่งนี้แหล่งเดียวด้วยซ้ำไป แต่ด้วยว่าเนื้อปลาเสือตอลายใหญ่กินอร่อย ก็เลยหร่อยหรอลงไปอย่างน่าใจหาย  แม้ว่า วันนี้จะยังมีอยู่ด้วยวิทยาการสมัยใหม่ เทคโนโลยีการประมงค่ะ ช่วยเอาไว้ทัน ก็เลยยังไม่สูญพันธุ์ และกำลังเพาะเลี้ยงขยายเผ่าพันธุ์แล้วปล่อยลงบึงบอระเพ็ดให้มีมากมายเหมือนเดิมค่ะ

                           เสือตอลายใหญ่                                                                        ชะโด

                                   ปลาม้า                                                                  นกชนิดต่างๆ ในบึง

                  ตื่นเต้นกันทั้งประเทศเมื่อพบ นกเจ้าฟ้าสิริธร อยู่อาศัยและหากินอยู่ในบึงใหญ่แห่งนี้ แต่วันนี้ เจ้านกเจ้าฟ้าแสนงามตาโตตัวนี้ เหลือเพียงรูปถ่ายและสีระบายบนกระดาษ  ไม่มีการพบเห็นมากกว่า สิบปีแล้ว
                  แต่อย่างไรก็ตาม ทุกวันนี้บึงบอระเพ็ดยังได้ชื่อว่าเป็นแหล่งที่ดูนกและถ่ายรูปนกสำคัญอยู่ค่ะ  มีทั้งนกท้องถิ่นหรือนกประจำถิ่น และนกต่างถิ่นซึ่งเป็นนกอพยพที่เข้ามาหลบภัยหนาวเป็นคราวๆไป 

                             
                                                                   พิพิธภัณฑ์ปลารูปเรือเอี่ยมจุ๊น

                  ป่านไปมาแล้วค่ะ ไปกับคุณภาวิณีย์ เจริญยิ่ง นักเขียนทางเลือกทางรอด นสพ.มติชนรายวัน ได้กรุณาชักชวนให้ร่วมในขบวนสื่อ คณะได้แวะเข้าไปชมพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำรูปเรือเอี่ยมจุ๊นลำใหญ่บะเห้ง พอเข้าไปในอาคารก็ได้รับไอเย็นฉ่ำจากแอร์ตัวใหญ่ ซื้อบัตรกันแล้วก็มีเจ้าหน้าที่สาวๆ ใจดีพาไปส่งเข้าห้องพร้อมแจกแว่นตามหัศจรรย์ เพื่อสวมใส่ไว้ดู แอนนิเมชั่น นำแสดงโดยเจ้าชาละวันตัวเก่ง ลุงเข้ กับเจ้าปลาเสือตอลายใหญ่น่ารัก  แหม นั่งดูอยู่ดีๆตกใจเลย จมูกลุงเข้ซีคะ พุ่งมาแทบชนหน้าป่านนั่นละ

                             
                                                                      ห้องชมวิดิทัศน์สามมิติ

                   ออกจากห้องชมวิดิทัศน์ ก็ได้เห็นปลาชนิดต่างๆที่มีอยู่ในบึงบอระเพ็ดในตู้กระจกสวยงาม มีคำบรรยายสั้นๆให้ความรู้  ว่ากันตามจริงเลย ป่านเป็นคนลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาก็จริงอยู่ แต่เพิ่งรู้วันี้เองว่า เจ้าปลาชื่อปลากรายที่มีจุดดำที่ครีบทางปลายหางนั้น มีคู่แฝดไม่เหมือนแต่ละม้ายอยู่ตัวหนึ่ง ชื่อปลาสะตือ  เหมือนกันมากๆ ผิดกันก็แค่มันไม่มีจุดดำปลายครีบทางหางเท่านั้นเอง

                              
                                                                         ปลากรายลายจุดดำ

                   ได้เห็นปลาสวยงาม แต่เป็นปลาน้ำจืดหลายชนิด  และได้เห็นอุโมงค์ปลาที่มีบันไดเลื่อนให้ชม โอ้โฮ...ปลาอะไรใหญ่โต และมีมากมายหลายชนิดจริงๆ ปลาตัวใหญ่ตัวหนึ่งว่ายน้ำมาใกล้ๆ เด็กๆก็ร้องฮู้ๆๆ
กันขรม เป็นความสุขของเขาละ เด็กรุ่นไหนๆ ก็ชอบปลาในตู้กระจกเสมอ  แม้เมื่อป่านยังเป็นเด็กก็ย่องไปดูตู้ปลาสวยงามที่สวนจตุจักรออกบ่อยไป 

                             

                    น่าเสียดายจังฮู้..ที่ได้เดินขึ้นไปชั้นสองของอาคาร เพื่อดูรูปจำลองของนกชนิดต่างๆในบึงบอระเพ็ด เพราะว่า หมดเวลา ต้องขอลาก่อน จำใจจำจรให้เร่าร้อน เป็นหนักหนา......

                            
  
                    ฝากไว้ก่อนนะบึงบอระเพ็ด คราวหน้าจะจัดตารางเวลาย่องมาใหม่ เพื่อจะได้ไปล่องท่องท้องน้ำบนเรือนำเที่ยวสวยๆ และโอกาสดีๆ ก็จะได้ไปถ่ายรูปนกน้ำในบึง เอ...เห็นทีจะต้องมาแบบ "อยู่พักค้างอ้างแรม"ที่ที่พักรอบๆบึงดีกว่า เพื่อว่าจะได้สัมผัสบรรยากาศ ยามเช้าตรู่และยามเย็นย่ำตะวันรอนๆ 
                    ได้กินอาหารหลากรสจากปลาน้ำจืดรอบบึงบัว


                   สาหร่ายหางกระรอก                                                                  สาหร่ายพุงชะโด

สาระน่ารู้เกี่ยวกับบึงบอระเพ็ด

พ.ศ.2466 ดร.ฮิวจ์ เอ็ม สมิท ผู้เชี่ยวชาญการประมงชาวอเมริกัน ขอกั้นคันดินให้บึงน้ำแห่งนี้มีระดับน้ำอยู่ที่ 23.8 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง กักเก็บน้ำได้ตลอดปี เพื่อให้สัตว์น้ำและพืชน้ำดำรงชีวิตอยู่ได้ตลอดไปทุกฤดูกาล  ทำให้มีพื้นที่อนุรักษ์รอบบึง 132,737 ไร่ 56 ตารางวา ครอบคลุมพื้นที่อำเภอเมือง อำเภอชุมแสงและอำเภอท่าตะโก

พ.ศ.2490 กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ประกาศเป็นพื้นที่อนุรักษ์ 2 ส่วนคือ ส่วนหนึ่งห้ามทำการประมงโดยเด็ดขาด พื้นที่ 38,850 ไร่ เพื่อให้พืชและสัตว์น้ำมีแหล่งหลบซ่อนตัวและขยายเผ่าพันธุ์  อีกส่วนหนึ่งพื้นที่ 93,887 ไร่ 56 ตารางวา เป็นพื้นที่อนุรักษ์ที่ประชาชนเข้าไปทำกิน หากิน จากพืชและสัตว์น้ำได้

แม่น้ำลำคลองที่เกี่ยวข้อง  ทิศเหนือของบึงมีแม่น้ำน่านไหลพาดผ่าน  ทิศใต้น้ำไหลเข้ามาจากคลองวังมหากร  และทิศตะวันออกจดเขาพนมเศษ  มีน้ำไหลเข้ามาตามคลองตะโก คลองไผ่ และไหลออกจากบึงที่คลองบอระเพ็ด ระดับน้ำสูงสุดเดือน ตค ของทุกปี 5 เมตร ต่ำสุด เดือน สค. 1.6 เมตร อุณหภูมิเฉลี่ยรายปี 28.4 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 69.6% ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยรายปี 1,081.9 มม.

ทั้งบึงบอระเพ็ด มีเกาะ 10 เกาะ เล้กบ้าง ใหญ่บ้าง รวมพื้นที่ได้ราวๆ 900 ไร่  
พันธุ์ปลาน้ำจืด  30 ชนิด แพลงค์ตอนพืช 19 ชนิด แพลงค์ตอนสัตว์ 9 ชนิด พืชน้ำ หลายชนิด  สัตว์ที่เคยโดดเด่นเช่นจรเข้ สูญพันธุ์ไปแล้ว แต่วันนี้ได้เพาะเลี้ยงแล้วปล่อยคืน
นก พบปี 2541 จำนวน 187 ชนิด นกเป็ดน้ำอพยพมากที่สุดในฤดูหนาว นอกจากนั้นก็มี เป็ดหอม  เป็ดดำหัวดำ  เป็ดคับแค  เป็นปากสั้น  เป็ดปีกเขียว  เป็ดเปีย ฯลฯ
ส่วนนก