หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
ลาวโซ่ง3.
ทรงผม เอกลักษณ์เฉพาะคนไทยทรงดำ
โดยธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ผมยังวนเวียนอยู่กับเรื่องราวของลาวโซ่งก็ด้วยว่า วัฒนธรรม ประเพณี ศิลปะ ของเหล่าลาวโซ่งหรือไทยทรงดำในประเทศไทยเหนียวแน่น มั่นใจที่จะสำแดงว่าฉันนี่แหละเป็นลาวโซ่ง ด้วยท่าทีภาคภูมิใจในชาติเชื้อเผ่าพันธุ์ ยิ่งเมื่อผมได้ไปเยี่ยมยามตามบ้านเรือนและงานประเพณีของเขาเหล่านั้น ก็ยิ่งมั่นใจว่า นี่แหละศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี ที่โดดเด่นและน่าสนใจ ดูท่าทางของแต่ละคนตั้งแต่เด็กเล็กๆไปจนถึงผู้เฒ่าชะแรแก่ชราก็ยังคงรักษาขนบธรรมเนียม ศิลปะ วัฒนธรรมและประเพณี ของลาวโซ่งไว้ได้อย่างเหนียวแน่น อะไรหรือที่ทำให้คงอยู่ได้หลายร้อยปี
ทรงปั้นเกล้า แต่ม่ายหรือไม่ดูไม่ออก
ก็อย่างที่ทราบกันแล้วว่า พื้นเพดั้งเดิมของพี่น้องลาวโซ่งนั้นอพยพมาจากดินแดนแถบเวียดนามเหนือ ครั้นได้มาตั้งรกรากอยู่ที่กรุงธนบุรีเป็นราชธานี และครั้งกรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานีเช่นปัจจุบันนี้ กว่า 200 ปีแล้วที่แปลกถิ่นดินแดนไกลบ้าน แต่เขาและเธอยังรักษาขนบธรรมเนียม ศิลปะ วัฒนธรรม และประเพณี เอาไว้ได้อย่างน่าชื่นชม ทั้งๆที่มาอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นคนไทย คนมอญ คนจีน คนลาว และคนแปลกหน้าต่างภาษามากมาย ก็ยังไม่หลอมรวมไปกับวัฒนธรรมอื่นๆ น่าชื่นชม
ทรงผมของ
ผู้อาวุโส
คนไทยเชื้อสายจีนดั้งเดิมก็ยึดมั่นรากเหง้าของตนเอง แต่เมื่อวิวัฒนาการจนกลมกลืนไปกับชาวไทยท้องถิ่น คนจีนเกือบทิ้งศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และขนบธรรมเนียมไปเกือบสิ้น หรือเจือจางจนแทบไม่เหลือหลอ ไม่ค่อยได้เห็นคนจีนใส่กางเกงแพรปั๋งลิ้ง หรือสวมชุดจีน เว้นแต่มีงานที่จัดตั้งอย่างเป็นรูปแบบ ที่เคยพูดด้วยภาษจีนก็กลายเป็นพูดภาษาไทย ที่เคยแต่งชุดจีนก็ใส่ชุดฝรั่งอั้งม้อ และชุดไทยไปตามแบบอย่างสิ่งแวดล้อม จนเกือบสิ้น แม้แต่ที่เคยเรียกพ่อแม่ว่าเตี่ยม่า ก็กลายเป็นคุณพ่อคุณแม่
ทรงผมด้านหลัง
แต่คนไทยเชื้อสายลาวโซ่งหรือไทยทรงดำ ยังเหนียวแน่นในศิลปะ(ดูจากลวดลายบนเสื้อผ้า) วัฒนธรรม ประเพณี และขนบธรรมเนียม ยังคงสภาพความเป็นลาวโซ่ง เช่นเสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม ทรงผมของชายและหญิง เครื่องจักสานที่ใช้ประจำตัว เครื่องมือการเกษตรกรรม บ้านและเล้าข้าว และพิธีกรรมตามความเชื่อและความนับถือ โดยเฉพาะทรงผมนี่ ไปงานไทยทรงดำมาแล้วจึงถ่ายรูปมาให้ชมกัน เป็นแบบอย่างที่เกือบไม่เหลือในชนเผ่าอื่นๆ มารู้จักทรงผมของลาวโซ่งกันหน่อยเป็นไร
น่ารักจัง
1.เอื้อมไหล่ ทรงผมที่ใช้กับเด็กสาวอายุระหว่าง 13-14 ปี จะปล่อยผมยาวประไหล่
2.สับปลิ้น ทรงผมที่ใช้กับเด็กสาวอายุระหว่าง 14-15 ปี จะปล่อยผมยาวแล้วตลบปลิ้นขึ้นด้านบน
3.ช่อดอกแค ทรงผมของเด็กสาวอายุระหว่าง 15-16 ปี จะปล่อยผมยาวจุกเป็นผมไว้ด้านหน้าปล่อยปลายคล้ายดอกแคหรือหางนกกะแล
4.ทรงจุกต๊บ เกล้าเป็นจุกไว้บนศีรษะและหักทบมารวมกันไว้กลางศีรษะคล้ายหอยโข่ง
5.ผมขอดกระต๊อก เป็นทรงผมเด็กสาวอายุระหว่าง 16-17 ปี เป็นการรวบผมไว้ใช้ผมสอดเข้าในผมให้ชายผมออกด้านขวา
6.ผมขอดซอย เป็นทรงผมเด็กสาวอายุระหว่าง 17-18 ปี เป็นการผูกผมเป็นเงื่อนตายปล่อยชายลงทางซ้าย
7.ผมปั้นเกล้าซอย เป็นทรงผมเด็กสาวอายุ 19 ปี โดยเริ่มสาวเกล้าผมไว้บนศีรษะชายผมห้อยขวา
8.ผมปั้นเกล้าต่วง เป็นทรงผมสาวอายุ 20 ปี เป็นสาวแล้วเกล้าผมไว้บนศีรษะคล้ายหูกระต่ายชายผมห้อยซ้าย
9.ทรงแม่ม่าย เป็นทรงผมเหมือนปั้นเกล้าต่วงแต่ไม่ต้องมีต่วง
10.ทรงไว้ทุกข์ โดยรวบผมไว้ท้ยทอยแล้วผูกด้วยเส้นด้ายขาว เผาศพสามีแล้วปั้นเกล้าต๊บ โดยไม่ตั้งตระหง่าน 1 ปีก็ปั้นเกล้าได้เหมือนเดิม
ผมได้เอกสารย่อๆมาจาก พิพิธภัณฑ์ปานถนอม บ้านหนองจิก ตำบลหนองปรง อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี ก็เลยบันทึกลงในเว็บไซต์เพื่อเป็นการศึกษาต่อไปในอนาคต เป็นภูมิปัญญาของชาวไทยทรงดำหรือลาวโซ่ง สำหรับผมแล้วเห็นเด็กๆและคนแก่แม่หญิงอุตสาหะไปทำผมปั้นเกล้ากันมาก็ทึ่งในความปราณีตของการแต่งตัวโดยเฉพาะทรงผมที่คงเอกลักษณ์เอาไว้อย่างเหนียวแน่น เธอทั้งหลายดูท่าทีภูมิใจมากที่ได้แต่ง และแต่ละคนก็พยายามแต่งให้เต็มพิธี
ในบรรดาพี่น้องต่างชาติเชื้อเผ่าพันธุ์ เช่นชาวกวยหรือส่วยหรือบลู อันเป็นอีกเผ่าพันธุ์หนึ่งของพี่น้องร่วมแผ่นดิน แต่อยู่ในภาคอีสาน ก็มีประเพณี ศิลปะ วัฒนธรรม เฉพาะที่เขาก็อนุรักษ์ได้อย่างอย่างเข้มแข็ง ซึ่งถือเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่นเช่นเดียวกับพี่น้องชาวไทยทรงดำหรือลาวโซ่ง หรือแม้แต่ชาวมอญในประเทศไทยก็เป็นอีกเผ่าพันธุ์หนึ่งที่อนุรักษ์ศิลปะ วัฒนธรรม และขนบธรรมเนียม ประเพณีไว้ได้อย่างเหนียวแน่นเช่นกัน
.