ประจวบคีรีขันธ์ในม่านฝนตอน4. วนอุทยานเขาตาม่องล่าย ลมหายใจคนสู้

ประจวบคีรีขันธ์ในม่านฝน

ตอน4. วนอุทยานเขาตาม่องล่าย ลมหายใจคนสู้

โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ

                ผมแหงนคอดูตะวันเคลื่อนไปตามเวลา บ่ายคล้อยไปมากพอสมควร ตัดใจจากเจ้าค่างแว่นถิ่นใต้แห่งเขาล้อมหมวก ด้วยพะวงว่า หัวหน้าวนอุทยานเขาตาม่องล่าย ประธาน สังวรณ์  จะกังวลรอคอย ผมขับรถผ่านสะพานปากคลองบางนางรม กดชัตเตอร์ประมงเรือเล็กไว้ 2-3 รูป ยืนดูพี่น้องกำลังตกปลาอยู่บนสะพาน ถนนไปวนอุทยานเขาตาม่องล่ายเลาะเลียบไปตามรูปอ่าวประจวบคีรีขันธ์ สวยจับใจ

 

               ได้พบหัวหน้าประธานริมอ่าว ใต้ต้นโพธิ์ทะเลซึ่งกำลังออกดอกพราวเต็มต้น ได้ความรู้จากหัวหน้าว่า ดอกอ่อนจะสีเหลืองสด แต่พอเริ่มจะแก่ก่อนร่วงโรยจะเปลี่ยนเป็นสีโอโรส ผมนั่งแปะบนที่นั่งเรียบง่ายใต้ร่มโพธิ์ทะเล เสวนากันถึงเรื่องราวคร่าวๆของวนอุทยานเขาตาม่องล่าย ลมทะเลโชยมาผิวๆ นกสีคล้ำๆบินโฉบไปโฉบมาหน้าหาด

 

                ที่พี่ผ่านมาเป็นอ่าวมะนาว สิ้นสุดที่เขาล้อมหมวก ข้ามฝั่งมาเป็นอ่าวประจวบคีรีขันธ์ อ่าวหน้าเมืองซึ่งเป็นที่ตั้งจังหวัด โรงแรม ร้านอาหารและตลาดสดตลาดแห้ง กลางคืนจะไปเยี่ยมสะพานปลาหน้าเมืองกัน เหมือนเป็นสวนพักผ่อน ชาวประจวบจะไปเดินเล่นรับลมทะเล และตกปลา นั่งเสวนากันทั่วไป เหมือนนอกชานรับรองของเมืองประจวบเชียวแหละ

 

                ประมงเรือเล็กที่เห็นจอดเรียงรายแบบตามใจฉันเหล่านี้ เป็นเรือตกหมึก วางลอบปู ตอนค่ำพี่จะเห็นความเคลื่อนไหว เขาจะติดไฟตามรูปแบบเรือประมงยามค่ำแล้วแล่นออกไปตกหมึกตาม”จุดพิกัด”ของใครของมัน เป็นปกติ ไม่มีการเปลี่ยนแปลง ระหว่างตกหมึกวางลอบชาวประมงเรือเล็กเหล่านี้จะวิทยุพูดคุยกัน เหมือนล้อมวงคุย

 

บ้านพักหัวหน้าประธาน ยกให้นักท่องเที่ยวพักได้

                ส่วนว่าคืนไหนจะได้หมึกหรือปูมากน้อย ไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับโชคเสียส่วนใหญ่ ในท้องทะเลมืดๆไม่มีใครเห็นอะไรเคลื่อนไหว รอบอ่าวหน้าวนอุทยานเขาตาม่องล่ายนี้จึงเหมือนเป็นทั้งที่อยู่อาศัย เป็นท่าเรือ เป็นร้านค้ารับซื้อรับขาย ผลิตปูแกะ(แกะเอาแต่เนื้อ)บรรจุถุงแช่เย็น พร้อมนำไปทำอาหารได้ ราคาปู หมึก ทุกชนิดที่นี่จะถูกกว่าตลาดสด ประจวบครับ

 

                 นกสีคล้ำที่เห็นเดินหากินบินไปบินมานั้นคือนกยางทะเล เป็นนกประจำถิ่นอาศัยหากินอยู่ตามชายทะเลและโขดหิน อยู่กันเป็นกลุ่มๆละ 4-7 ตัว นกยางทะเลนี่ขยันหากินครับ เขาออกหากินตั้งแต่เช้ายันค่ำ เดี๋ยวมืดพี่จะเห็น แต่ก็ไม่มีใครยิงเขาไปกินเลยนะ เหมือนเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนเขาตาม่องล่าย อ้อ วนอุทยานเขาตาม่องล่ายนี่มีเพียงพื้นที่ 800 ไร่ ได้งบประมาณปีละไม่เท่าไร ผมจ้างชาวบ้านมาทำงานได้ไม่กี่คน   

 

                   ที่ทำการผมก็หลังที่เห็นเชิงเขาหลังนี้ คนงานเก่าแก่ก็บ้านหลังนั้น บนเขาเป็นบ้านพักเจ้าหน้าที่ 1 หลัง ห้องแถวคนงานอีก 2 ชุด ผมอาศัยในห้องแถวห้องเดียว ที่เหลือเก็บเอาไว้ให้นักท่องเที่ยวที่สนใจมานอนชายทะเลหน้าอ่าวประจวบใช้บริการ มี 3 ห้องนอน พร้อมเครื่องนอน ผมซื้อเข้ามาไว้ให้ ควักกระเป๋าเองครับ

 

                  ในห้องมีพัดลมให้ห้องละตัว ห้องเอกมีแอร์ติดไว้ด้วย ห้องโถงมีทีวีดาวเทียม ตู้เย็น กาน้ำร้อน

กาแฟ น้ำดื่ม บริการให้หมดทุกอย่าง ห้องสุขาและอาบน้ำติดเครื่องทำน้ำอุ่นด้วย ไม่ติดราคาค่าที่พัก หรือค่าบริจาค ตามใจคือไทยแท้ ส่วนใหญ่ฟรีครับ เพราะว่าผมมีแต่เพื่อนๆมาเยี่ยมเยียน ซ้ำเลี้ยงข้าวมันอีก แต่ก็สบายใจ ได้เพื่อนครับ

 

หน.ประธาน สังวรณ์

                  ก่อนย้ายมาที่นี่ ผมอยู่ปราณบุรี ใกล้บ้านที่เพชรบุรี แต่แล้วก็มีคนอยากมาแทน ผมจึงถูกย้ายมาที่นี่ แต่ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน ผมทำงานได้ ป้ายสื่อความหมาย เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติเลาะไหล่เขา และเลาะชายทะเล ที่ผมภูมิใจมากก็กำลังนำต้นปอทะเลมาปลูกเทียบเคียงกับต้นโพธิ์ทะเล ไม้สองต้นนี้ คนไม่รู้จักคิดว่าเป็นต้นเดียวกัน

 

                 ก่อนย้ายไปปราณบุรี ผมอยู่อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน เป็นหัวหน้าฝ่ายนันทนาการและสื่อความหมาย ที่นั่นผมได้บรรยายทางวิชาการ การพักผ่อนหย่อนใจ การสื่อความหมายตามเส้นทางศึกษา นอกจากนั้นผมยังได้ไปบรรยายในหลายๆหน่วยงานที่เชิญมา ผมจบจากโรงเรียนป่าไม้แพร่ จบปริญญาตรีจากมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช จบปริญญาตรีนิติศาสตร์ ฯลฯ จบสูงสุดปริญญาโทสาขาทรัพยากรป่าไม้และสิ่งแวดล้อม จากคณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์  นี่แหละครับ ลมหายใจของคนสู้ที่ผมกล่าวถึง

 

ดอกนางอั้วชนิดหนึ่ง

                   หัวหน้าประธานพาผมเดินเลาะไปตามไหล่เขาตาม่องล่ายเชิงระดับ เท่าที่จะพาคนแก่เดินไปได้ไม่เหนื่อยนัก เขาชี้ให้ผมดูดอกกล้วยไม้ดินชนิดหนึ่งเป็นตระกูลเดียวกับดอก นางอั้ว แปลกตาครับ เดินไปอีกนิดถึงต้นไทรใบกลม ซึ่งผมแทบไม่เคยพบเห็นเลยในป่า

                  “รากไทรใบกลมที่ทิ่มลงดินขนาดข้อมือนี่แหละครับ อยู่กับต้นอ่อนระแน้แต่ชาวเรือเขามาตัดไปทำธงเรือ พอแห้งมันแข็งโป๊ก” แล้วเขาก็กำรากไทรใบกลมให้ผมเห็น

 

ไทรใบกลม รากใช้ทำธงเรือประมงเล็ก

                   เราเดินไปก็แหงนคอมองหานกที่ส่งเสียงร้อง “ผมเป็นประธานชมรมนกอบรมรุ่นเดียวกันครับ ฟังเสียงก็พอจำแนกได้ โน่นเห็นตัวแล้ว นกตะขาบทุ่ง เกาะอยู่”

นกตะขาบทุ่ง

                  เดินไปลงชายทะเล ได้เห็นร่องรอยการทำหอยนางรม ชาวบ้านมานั่งแกะกันแถวนี้ ต้นดอกส้มๆนั่นต้นหมันทะเล ซึ่งแทบจะสาบสูญไปจากป่าชายหาด  แล้วก็เถาเขียวๆใบละเอียดยิบนั่นต้นรากสามสิบ สมุนไพรบำรุงกำหนัดชั้นเยี่ยม ผลแดงๆกินได้ คนไม่กินนกก็กินครับ บนไหล่เขาตาม่องล่ายมีถ้ำรังนกนางแอ่น 2 ถ้ำ แต่ทางเราไม่ได้ควบคุม เป็นปัญหาระดับประเทศครับ ไม่รู้ใครได้รับผลประโยชน์ตรงนี้ไปจริงๆ

 

ต้นมหันทะเลและต้นรากสามสิบ

                   ผมเดินฟังเพลิน รู้สึกเสียดายที่คนมีความรู้ทั้งด้านกฎหมาย ความรู้เรื่องวิชาชีพป่าไม้ โดยเฉพาะเคยอยู่อุทยานแห่งชาติและหลายหน่วยงานมาแล้ว ซ้ำชอบถ่ายรูปมากๆ (ขยายภาพสวยๆแปะไว้ที่ทำการ) กลับต้องมาทำงานในที่คับแคบกว่าความรู้ความสามารถ เป็นความสูญเสียทรัพยากรบุคคลที่ควรต้องทำงานที่สำคัญมากยิ่งกว่า พูดตามตรง     วนอุทยานเขาตาม่องล่าย เล็กกว่าที่ควรจะต้องทำครับ

 

                   เปลี่ยนเสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม ผมชวนไปหาอาการกินกัน เอาอย่างง่ายๆตามสั่ง อร่อยและถูก หัวหน้าพาไปในตลาดเมืองประจวบ หลังอาหารต้องยอมรับว่าพามาถูกทื่ ผมจำชื่อร้านอาหารเจ๊รีย์น้ำพริกลงเรือ  อร่อยและไม่แพง ผมจ่ายไปแค่ 450 บาท อิ่มแปล้เลย หลังอาหารผมนึกว่าจะจบ ไม่เลย หัวหน้าพาตระเวนไปทั่วประจวบ แนะนำโรงแรม ร้านของฝาก ยังกับเป็นประชาสัมพันธ์จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

 

                   ค่ำคืนที่ไร้ดวงตะวัน แต่ดาวพราวแสงไปทั่ว ผมไปตั้งกล้องถ่ายรูปแสงสีน้ำเงินกันอย่างที่ช่างภาพชอบทำกัน ไม่มีแสงไฟช่วยเอาจริงๆ ได้ภาพเท่าที่เห็นนี่แหละครับ จึงเดินทางกลับไปเข้าที่พักแรม อากาศเย็นสบาย ไม่ได้เปิดแอร์ ตั้งใจกันไว้ เช้ามืดจะลุกไปถ่ายภาพด้วยกันอีก แสงสีน้ำเงินยามรุ่งอรุณ

 

แสงสีน้ำเงินยามค่ำ

แสงสีน้ำเงินกำลังเคลื่อยตัวเข้ามาทีละนิดๆ

เหนือบ้านพักเชิงดอยเขาตาม่องล่าย

                    Unseen Thailand ที่อ่าวน้อย ครับ ก็แค่มาอีกด้านหนึ่งของเขาตาม่องล่าย มีอ่าวน้อย

ประกอบด้วยเรือประมงน้ำลึกเชิงเขาตาม่องล่ายและวิถีชีวิตคนทำอาชีพประมง เป็นอ่าวที่ต่อเนื่องไปถึงปราณบุรี วัดอ่าวน้อยโน่นสร้างกุฎิรูปทรงไทยทุกหลัง ที่เด่นคือ โบสถ์สร้างด้วยไม้สักทั้งหลัง แกะสลักนูนต่ำสวยงาม ครับ

 

                   บนไหล่เขาจะเห็นต้นจันทน์ผา สูงใหญ่ขนาดเท่าตึกสามขั้น เป็นป่าดงจันทร์ผาเก่าแก่ ไม่มีใครบุกรุกหรือตัดทำลาย จะด้วยเหตุผลใดๆก็เหลือจะกล่าว

ดอกหนามเสมา ทดสอบคนชอบถ่ายรูป

                   ผมจากลาหัวหน้าประธานมาด้วยความรู้สึกเสียดายที่กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ไม่มีกติกาการพิจารณาคัดสรรบุคคลที่เหมาะสมแก่การดำรงตำแหน่งหน้าที่เหมือนที่กรมการปกครองเขามี

 

                   กรมปกครองเขาเปิดสอบคัดเลือกเพื่อให้คนเก่งวิชาได้มีโอกาส 30%คัดเลือกจากคนที่มีความสามารถพิเศษ 30%  อีก 30% เปิดให้นักวิ่งเต้นเส้นสายใหญ่โตได้เข้ามาสนองตัณหา แต่ 10%สุดท้าย เขากันไว้ให้คนที่มีพื้นความรู้น้อย ได้มีโอกาสไต่อันดับขึ้นมาตามอายุและอาวุโส เก่งงานจากความชำนาญว่างั้นเถอะ แต่ภายหลังเนวินทำระยำยับไปทั้งกรม

 

 

ในม่านฝนตอนรุ่งอรุณ

                 และที่กระทรวงสาธารณะสุข เขาเปิดโอกาสให้ผู้ช่วยพยาบาลไปเรียนต่อระดับปริญญาตรี แล้วปรับตำแหน่งขึ้นเป็นพยาบาลวิชาชีพ ถามว่ากระทรวงสาธารณะสุขได้อะไรเพิ่มขึ้นหรือ เขาได้พยาบาลวิชาชีพเพิ่มขึ้น มีโอกาสไต่ตำแหน่งได้ด้วยคุณวุฒิ ได้พยาบาลวิชาชีพเพิ่มขึ้น ได้บริการที่มีระดับมากขึ้น ผู้ช่วยพยาบาลมีโอกาสก้าวหน้ามีขวัญและกำลังใจ

     

                   แต่กรมป่าไม้เดิมและคณะวนศาสตร์ แตกต่างครับ พนักงานป่าไม้จัตวาไปเข้าเรียนต่อปริญญาตรีวนศาสตร์และได้ทุนไปเรียนต่อจบปริญญาโทและเอก ก็ให้กลับมาดำรงตำแหน่งพนักงานป่าไม้อย่างเดิม แทนที่จะปรับให้เป็นนักวิชาการป่าไม้ตามความรู้ที่เพียรเรียนเพิ่ม ก็เลยไม่ได้นักวิชาการป่าไม้เพิ่ม ได้แต่ความท้อถอย ไม่รู้จะเรียนไปทำไม เซ็งเป็ดจริงๆ  

 

                   ผมเคยเขียนเรื่องนี้ในนสพ.เดลินิวส์เมื่อ 20 ปีก่อนโน้น “ป่าไม้พัฒนา” ทุกวันเสาร์  ด้วยเหตุนี้แหละครับถ้าถามว่าในอุทยานนี้มีพันธุ์ไม้กี่ชนิดกี่วงศ์ คำตอบคือไม่รู้ครับ  มีสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมและสัตว์เลื้อยคลานกี่ชนิดและกี่วงศ์ คำตอบคือ ไม่รู้ครับ ทั้งนี้ก็ด้วย ระบบราชการที่บริหารทรัพยากรบุคคลผิดพลาด เอาโจรไปเฝ้าป่า ป่าจะเหลืออยู่ได้อย่างไร

 

                   “ช้างตายทั้งตัวเอาใบบัวปิดไม่มิดฉันใด ช้างแก่งกระจานตายไปเพราะงางามก็ด้วยความโลภ” คดีนี้สิ้นสุดแล้ว เจ้าหน้าที่ถูกศาลตัดสินจำคุกแล้ว เป็นยุคใครหนอดังจัง

                   ผมเดินทางกลับจากวนอุทยานเขาตาม่องล่ายด้วยความประทับใจ และด้วยความหดหู่ใจที่กรมอุทยานแห่งชาติฯอาจต้องสูญเสียบุคลากรดีมีความรู้ไป ด้วยความมืดมนอนธกาลของม่านฝน

                  “อีกไม่กี่ปี ผมจะลาออกครับ” เสียงแผ่วๆที่ยังแว่วอยู่ในสมองของผม